ΣΟΒΑΡΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ Ή ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΟ ΣΥΜΠΤΩΜΑ?

Τι είναι τα ψυχοσωματικά συμπτώματα?

Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα η αλλιώς ψυχοσωματική διαταραχή είναι ιδιάζουσες σωματικές παθολογικές καταστάσεις, όπως διάφοροι πόνοι στο σώμα μας ή σε κάποιο όργανο, μυϊκοί πόνοι, αϋπνία, ταχυκαρδία, πίεση, ξηροστομία, διάφορα γαστρεντερικά προβλήματα όπως η δυσκοιλιότητα ή το σύνδρομο σπαστικής κολίτιδας, σεξουαλικά προβλήματα, οσφυαλγία ή το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, ζαλάδες, πονοκέφαλοι, μυρμηγκιάσματα, μουδιάσματα ή μειωμένη αισθητικότητα, προβλήματα μνήμης, προβλήματα στην διατροφή, οι οποίες δεν προέρχονται από κάποια συγκεκριμένη οργανική – παθολογική αιτία αλλά από την ψυχική σφαίρα του ατόμου. 

Τα συναισθήματα μας έχουν άμεση σχέση με το σώμα μας. Συνδέονται μεταξύ τους σημαντικά με το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Έτσι μια συγκινησιακή κατάσταση που παρατείνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα κινητοποιεί φυσιολογικούς προσαρμοστικούς μηχανισμούς, γεγονός που ενδέχεται να τους καταστήσει παθογόνους και έτσι να πυροδοτηθούν νοσογόνο διεργασίες. Ο ασθενής είναι δυνατόν να μην έχει ακριβή συνείδηση των συναισθημάτων που του προκαλούν σωματικές μεταβολές, και πολύ περισσότερο τις παθολογικές σωματικές μεταβολές, ιδιαίτερα εκείνες που εκδηλώνονται με βραδύ ρυθμό.

Τα συναισθήματα μεταμορφώνονται σε ψυχοσωματικά συμπτώματα μέσα από ποικίλους διαφορετικούς μηχανισμούς. Το άγχος είναι υπαίτιο για πολλά ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως η διαταραχή ευερέθιστου εντέρου αλλά και η σύσπαση των γραμμωτών μυϊκών ινών. Μέσα από την μετατροπή το άγχος που συσσωρεύεται στον οργανισμό μας χωρίς να το εκφράσουμε ή να το επιλύσουμε βρίσκει την διέξοδο του στο σώμα μας και μετατρέπεται σε ψυχοσωματικό σύμπτωμα και εκφράζεται με συμβολικό τρόπο. Ποιο συχνό φαινόμενο είναι η σωματοποίηση κατά την οποία οι ψυχοσυγκρούσεις εκφράζονται με σωματικά συμπτώματα μέσω του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Είναι πιο συχνή στις γυναίκες και χαρακτηριστικό τους είναι η επαναλαμβανόμενη εμφάνιση των συμπτωμάτων για τα οποία οι ασθενείς ζητούν την ιατρική βοήθεια, αλλά τα αρνητικά αποτελέσματα των εξετάσεων για κάποια πάθηση δεν τους καθησυχάζουν με αποτέλεσμα να ψάχνουν ξανά και ξανά.

Πως επιλέγονται τα όργανα που θα νοσήσουν?

Τα όργανα επιλέγονται από το άτομο που πάσχει από ψυχοσωματικά συμπτώματα. Αυτό εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία του ατόμου, τον χαρακτήρα του, τις ασχολίες του εκείνη την συγκεκριμένη περίοδο της ζωής του, τον κοινωνικό του περίγυρο και φυσικά τα προβλήματα υγείας που μπορεί να αντιμετωπίζει. Για παράδειγμα όταν κάποιο όργανο είναι καταπονημένο ή βρίσκεται σε μειονεξία εκείνη την περίοδο σε σχέση με τα υπόλοιπα τότε θα γίνει δέκτης συγκινησιακών πληγμάτων. Εάν πάσχετε από κάποιο αυχενικό πρόβλημα τότε σε περιόδους μεγάλης έντασης και άγχους θα έχετε παρατηρείσαι ότι υποφέρεται από έντονους πονοκεφάλους. Αυτό συμβαίνει γιατί το άγχος σας ενεργοποιεί την σύσπαση των μυϊκών ινών του αυχένα με αποτέλεσμα να σας προκαλούνται έντονοι και ανυπόφοροι πονοκέφαλοι. 

Πως αντιλαμβανόμαστε ότι τα συμπτώματα μας είναι ψυχοσωματικά?

Μια παρερμήνευση που γίνεται συνήθως στους περισσότερους είναι ότι νομίζουν ότι τα ψυχοσωματικά συμπτώματα είναι στο μυαλό τους. Με αποτέλεσμα όταν κάποιος τους λέει ότι μπορεί να πάσχουν από αυτά να ακούει συχνά την φράση «Αποκλείεται! Δεν είναι στο μυαλό μου ο πόνος. Τον αισθάνομαι. Πονάω». Το σύμπτωμα δεν είναι ποτέ στο μυαλό του πάσχοντα. Δεν φαντάζεται ότι πονάει. Δεν φαντάζεται ότι νοσεί. Φυσικά και νοσεί. Φυσικά και πονάει! Η Διαφορά είναι η αιτία που προκαλεί τον πόνο ή την ασθένεια σε κάποιο όργανο. Η αιτία είναι ψυχολογική και όχι οργανική. Χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι είναι «κατά φαντασία ασθενής». Βασικό κριτήριο για να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε ότι πάσχουμε από ψυχοσωματικά συμπτώματα είναι τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων. Σαν Έλληνες έχουμε την νοοτροπία να μην στεκόμαστε ποτέ σε μία γνώμη. Έτσι πηγαίνουμε σε πάνω από δυο γιατρούς τις ίδιας ειδικότητας προκειμένου να μας πουν την γνώμη τους. Τα άτομα που πάσχουν από ψυχοσωματική διαταραχή δαπανούν μεγάλα χρηματικά ποσά και αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα από την ζωή τους σε ιατρικές επισκέψεις και ιατρικές εξετάσεις. Φυσικά θα πρέπει να μην έχει διαπιστωθεί κάποιο οργανικό πρόβλημα που να δικαιολογεί τα συμπτώματα ή την ένταση των συμπτωμάτων του ατόμου. Αν λοιπόν πάσχετε από κάποιο οργανικό πρόβλημα, έχετε επισκεφθεί πάνω από δύο γιατρούς για τον ίδιο λόγο, έχετε μπει στην διαδικασία να κάνετε αρκετές εξετάσεις οι οποίες βγήκαν φυσιολογικές και παρόλο που οι γιατροί σας λένε ότι «δεν βλέπουν κάτι», τότε ίσως είναι η ώρα να αρχίσετε να σκέφτεστε την πιθανότητα των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων. 

Πως αντιμετωπίζονται?

Η λύση είναι μια και απλή. Θα πρέπει να επισκεφτείτε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας ώστε να σας βοηθήσει και να σας καθοδηγήσει σωστά. Οι τρόποι ψυχοθεραπείας ποικίλουν. Η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία είναι ένας τρόπος ώστε να εξωτερικεύσετε το συσσωρευμένο άγχος σας προκειμένου να μην ξεσπάει στο σώμα σας. Η γνωσιο – συμπεριφοριστική προσέγγιση θα σας βοηθήσει γνωστικές διαδικασίες να αλλάξετε την συμπεριφορά που σας προκαλεί το αρνητικό συναίσθημα με αποτέλεσμα να εξαλειφτούν να ψυχοσωματικά συμπτώματα. Τέλος η χοροθεραπεία είναι μια ψυχοθεραπεία που έχει να κάνει εξ ολοκλήρου με το σώμα μας και ότι αυτό αφορά. Έχει κοινά στοιχεία με την ψυχανάλυση με βασική τους διαφορά το εργαλείο ψυχοθεραπείας. Στην ψυχανάλυση εξωτερικεύεις το συναίσθημά σου μέσα από τα όνειρα και τις λέξεις ενώ στην χοροθεραπεία βασικό σου εργαλείο είναι το σώμα σου. Έτσι απεγκλωβίζεις οποιοδήποτε ψυχοσωματικό σύμπτωμα μέσα από την κίνηση του σώματός σου, δηλαδή μέσα από το ίδιο το όργανο που νοσεί. 

ΟΝΑΣΟΓΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΕΩΡΓΙΑ

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

BA (HONS) ΠΤΥΧΙΟ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Bachelor on Psychosocial Studies

ANGLIA RUSKIN UNIVERSITY

Ειδίκευση στην ΙΑΤΡΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ και ΣΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΕΦΗΒΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ