Έρευνες

10 Ψυχολογικές Έρευνες για τον Έρωτα και τις Σχέσεις

Εγκεφαλικός χάρτης της αγάπης, ο ρόλος των φιλιών, πώς τα ζευγάρια καταλήγουν να μοιάζουν, τι σκοτώνει μια σχέση και περισσότερα ...

1.Το να ερωτευτείς παίρνει ένα-πέμπτο του δευτερολέπτου

Παίρνει ένα πέμπτο-από-το-δεύτερο για να επέλθει η ευφορία που επάγουν οι χημικές ουσίες που αρχίζουν να δρουν στον εγκέφαλο όταν κοιτάζουμε το αντικείμενο/υποκείμενο του έρωτα μας.

Αυτό είναι ένα από τα συμπεράσματα της Stephanie Ortigue, η οποία έχει συγγράψει μια ανασκόπηση των ερευνών των νευροεπιστημών σχετικά με την αγάπη.

Όταν βλέπουμε ή σκεφτόμαστε ένα αγαπημένο πρόσωπο, συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου απελευθερώνουν ένα κοκτέιλ στους νευροδιαβιβαστές κατά μήκος του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένης της ωκυτοκίνης, της ντοπαμίνης, βασοπρεσίνης και της αδρεναλίνης.

Ο εγκέφαλος παίρνει ένα παρόμοιο «χτύπημα» από τον έρωτα όπως και από μια μικρή δόση κοκαΐνης.

2. Εγκεφαλικός χάρτης της αγάπης

Η πρώτη μελέτη που εξετάζει τη νευρική διαφορά ανάμεσα στον έρωτα και τη σεξουαλική επιθυμία, βρίσκει αξιόλογες επικαλύψεις και διακριτές διαφορές.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ορισμένα εντυπωσιακά παρόμοια δίκτυα του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται από την αγάπη και τη σεξουαλική επιθυμία.

Οι περιοχές που ενεργοποιούνται ήταν εκείνες που εμπλέκονται τα συναισθήματα, τα κίνητρα και οι σκέψεις υψηλότερου επιπέδου.

Αυτή η διαπίστωση υποδηλώνει ότι η σεξουαλική επιθυμία είναι κάτι περισσότερο από ένα βασικό συναίσθημα, αλλά συνεπάγεται ως στόχο-κατευθυνόμενο κίνητρο και δημιουργία πιο προηγμένων σκέψεων.

3. Τα φιλιά μας βοηθάνε να επιλέξουμε

Δύο νέες μελέτες για τα φιλιά έχουν διαπιστώσει ότι εκτός από το να είναι κανείς σέξι, τα φιλιά βοηθάνε επίσης τους ανθρώπους να επιλέξουν τους συντρόφους τους και να αποφασίσουν αν θέλουν να τους κρατήσουν.

Σε μια έρευνα, οι γυναίκες ειδικότερα αξιολογούν τα φιλιά ως κάτι πολύ σημαντικό για να δοκιμάζουν αν τους αρέσει το ταίρι τους.

Αλλά τα φιλιά δεν είναι σημαντικά μόνο στην αρχή μιας σχέσης, έχουν σημαντικό ρόλο επίσης και στην διατήρηση της.

Οι ερευνητές βρήκαν μια συσχέτιση μεταξύ του αριθμού των φιλιών που οι μακροχρόνια εταίροι έχουν σε αναλογία με την ποιότητα της σχέσης τους. Αυτή η σύνδεση δεν παρατηρήθηκε μεταξύ των ζευγαριών που είχαν αντίστοιχα μεγάλη αναλογία σεξ στην σχέση τους.

4.Τα ζευγάρια μοιάζουν μεταξύ τους μετά από 25 χρόνια δεσμού

Οι άνθρωποι που ζουν με κάποιον άλλον για 25 χρόνια μπορεί να αναπτύξουν παρόμοια χαρακτηριστικά προσώπου.

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι μετά από 25 χρόνια γάμου τα χαρακτηριστικά του προσώπου των ζευγαριών έγιναν παρόμοια, όπως αυτό κρίθηκε από ανεξάρτητους παρατηρητές.

Αυτό μπορεί να είναι λόγω των ομοιοτήτων στη διατροφή, το περιβάλλον, την προσωπικότητα ή ακόμη και να είναι αποτέλεσμα της εμπάθειας που έρχεται μέσα από τα χρόνια.

5.Οι σχέσεις εξ αποστάσεως μπορούν να λειτουργήσουν

Αντίθετα με τα όσα ξέρουμε, σύμφωνα με νέα έρευνα, οι σχέσεις εξ αποστάσεως μπορούν να είναι λειτουργικές.

Δύο παράγοντες που βοηθούν να κρατηθούν οι σχέσεις εξ αποστάσεως είναι ότι αυτά τα ζευγάρια:

1. Μιλάνε μεταξύ τους για σημαντικά πράγματα.
2. Έχουν πιο εξιδανικευμένη άποψη ο ένας για τον άλλο.

Ως αποτέλεσμα, αυτοί που έχουν σχέσεις εξ αποστάσεως έχουν τα ίδια επίπεδα ικανοποίησης και σταθερότητας, με εκείνους που γεωγραφικά είναι πιο κοντά.

6.Τέσερα πράγματα που σκοτώνουν μια σχέση

Για πάνω από 40 χρόνια ο ψυχολόγος καθηγητής John Gottman έκανε την ανάλυση των σχέσεων, και τα καλά και τα άσχημα.

Έχει παρακολουθήσει ζευγάρια σε όλες τις δεκαετίες σε πολλές ψυχολογικές μελέτες για να δει τι είδους συμπεριφορές έχουν και να προβλέψει εάν θα παραμείνουν μαζί.

Υπάρχουν 4 πράγματα που σκοτώνουν μια σχέση:

Επανειλημμένες επικρίσεις, πολλές εκφράσεις περιφρόνησης όπως ο σαρκασμό, να είσαι αμυντικός και το να κωλυσιεργείς, είναι αυτά τα οποία αποτελειώνουν την επικοινωνία σε ένα ζευγάρι.

7.Οι σύγχρονοι γάμοι απαιτούν αυτοπραγμάτωση

Η φύση του γάμου έχει αλλάξει σημαντικά μέσα στα χρόνια, σύμφωνα με νέα έρευνα.

Είχε να κάνει σχετικά με την ασφάλεια και τη σταθερότητα, τώρα οι άνθρωποι θέλουν ψυχολογική ικανοποίηση από τους γάμους τους.

Περισσότερο από ποτέ οι άνθρωποι αναμένουν ο γάμος να είναι ένα ταξίδι προς την αυτο-ολοκλήρωση και την αυτοπραγμάτωση.

Δυστυχώς απέναντι σε αυτές τις απαιτήσεις, τα ζευγάρια δεν έχουν επενδύσει αρκετό χρόνο και προσπάθεια για την επίτευξη αυτής της ανάπτυξης.

8.Μια απλή άσκηση για να σώσεις ένα γάμο

Αν η σχέση χρειάζεται μια μικρή αναζωπύρωση, τότε μιας μορφής θεραπεία θα μπορούσε να είναι η παρακολούθηση ταινιών μαζί με το ταίρι σας.

Μια νέα μελέτη διάρκειας τριών ετών διαπιστώνει ότι τα ποσοστά διαζυγίων μειώθηκαν περισσότερο από το ήμισυ βλέποντας ταινίες για τις σχέσεις και συζητώντας τες  στη συνέχεια.

9.Η σχέση μετά το διαζύγιο

Ακόμα και μετά το διαζύγιο, οι σχέσεις δεν τελειώνουν απαραίτητα, ειδικά αν υπάρχουν παιδιά.

Μια μελέτη από κοινού ανατροφής των παιδιών μετά το διαζύγιο έχει βρεθεί ότι μπορεί με έναν ως πέντε τρόπους, οι τρεις πρώτοι θεωρούνται σχετικά λειτουργικοί:

• Διαλυμένα ντουέτα, όπου (συνήθως) ο πατέρας εξαφανίζεται.
• Τέλεια φιλαράκια, όπου οι γονείς εξακολουθούν να είναι οι καλύτεροι φίλοι.
• Συνεταιρισμός συναδέλφων, όπου τα ζευγάρια θα προχωρήσουνε, αλλά παραμένουν σε μια καλή βάση επικοινωνίας ο ένας με τον άλλον.
• Θυμωμένοι συνεργάτες, όπου οι μάχες συνεχίζεται και μετά το διαζύγιο.
• Φλογεροί εχθροί, όπου τα παιδιά γίνονται πιόνια στον αγώνα και συνήθως υποφέρουν ως αποτέλεσμα.

10.Τα μικροπράγματα

Τέλος, καθώς ζούμε σε μια άκρως εμπορευματοποιημένο κόσμο όπου ενθαρρυνόμαστε να σκεφτόμαστε ότι η αγάπη μπορεί να αγοράζεται και να πωλείται, αξίζει να θυμόμαστε ότι συχνά τα μικρά πράγματα μπορούν να κάνουν τη διαφορά.

Μια πρόσφατη έρευνα σε πάνω από 4.000 ενήλικες στη Βρετανία διαπίστωσε ότι απλές πράξεις καλοσύνης συχνά εκτιμώνται περισσότερο.

Φέρνοντας το σύντροφό σας ένα φλιτζάνι καφέ στο κρεβάτι, βγάζοντας έξω τα σκουπίδια ή λέγοντάς στον σύντροφο σας ότι είναι ωραίος γυμνός/η μπορεί να είναι πιο πολύ σημαντικό από ό, τι ένα κουτί σοκολατάκια ή ένα μπουκέτο λουλούδια (αν και αυτά δεν θα βλάψουν!).

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία
Brunel University, London

Οι 10 Καλύτερες Έρευνες Ψυχολογίας

10 μελέτες που άλλαξαν την ψυχολογία και τον τρόπο που βλέπουμε την ανθρωπότητα.

Αφού διδάχθηκαν αυτές τις μελέτες ψυχολογίας, γενιές φοιτητών ψυχολογίας έχουν περιπλανηθεί έξω στον κόσμο είδαν τον εαυτό τους και τους άλλους ανθρώπους μέσα από ένα νέο πρίσμα.

Σε αυτή τη σειρά των δημοσιεύσεων θα κοιτάξουμε δέκα μελέτες που άλλαξαν την ψυχολογία και τον τρόπο που βλέπουμε την ανθρωπότητα:

1.Τι βλέπουν τα μωρά;

Το 1961, όταν ο Fantz διεξήγαγε το πείραμα του, δεν υπήρχαν πολλά που θα μπορούσατε να κάνετε για να μάθετε τι συμβαίνει στο κεφάλι ενός μωρού - εκτός από να το παρακολουθήστε. Και παρακολουθώντας το μωρό είναι ό, τι έκανε. Πρότεινε ότι τα μωρά έχουν ορισμένες εξουσίες στο να διαμορφώνουν ένα πλαίσιο επιλογής στο τι βλέπουν. Ως αποτέλεσμα αυτών των μελετών, οι ψυχολόγοι έχουν δείξει ότι γεννιόμαστε με μια σαφή προτίμηση για το πως βλέπουμε τα ανθρώπινα πρόσωπα. Αυτό έχει σίγουρα εξελικτική έννοια και τα άλλα ανθρώπινα πρόσωπα κατέχουν όλων των ειδών τις χρήσιμε πληροφορίες που είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή μας.

2. Ο μαγικός αριθμός 7, συν ή μείον 2.

Αυτός ο όρος αναφέρεται στα όρια στον εγκέφαλο μας για την επεξεργασία πληροφοριών. Τον αριθμό των στοιχείων που μπορούν να διεξαχθούν στη βραχυπρόθεσμη μνήμη, ή ότι μπορεί να είναι το επίκεντρο της προσοχής, όπως δηλώνεται από George A. Miller στο βιβλίο του 1956. Ο αριθμός εφαρμόζεται μόνο για την διατήρηση και ανάκλησης πληροφοριών, και όχι στην αναγνώριση. Miller ισχυρίζεται ότι ο αριθμός των αντικειμένων που μπορεί να χωρέσει στη μνήμη εργασίας ενός μέσου ανθρώπου είναι 7 ± 2. Αυτό συχνά αναφέρεται ως νόμος του Miller.

3. Επαναστατική θεραπεία της κατάθλιψης.

Η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία είναι η πιο δημοφιλής ψυχοθεραπευτική παρέμβαση για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Αναπτύχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’60 από τον Aaron T. Beck με στόχο να καλύψει την αναποτελεσματικότητα και το κενό της επιστημονικής τεκμηρίωσης που χαρακτήριζε τις θεραπείες της εποχής. Έκτοτε η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία μετράει εκατοντάδες κλινικών ερευνητικών δεδομένων που πιστοποιούν την αποτελεσματικότητά και την αξιοπιστία της στην θεραπεία της κατάθλιψης, χωρίς να μειονεκτεί έναντι της φαρμακευτικής αγωγής. Επιπρόσθετα, πολυάριθμες έρευνες των τελευταίων δεκαετιών έχουν αποδείξει πως η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία είναι εξίσου αποτελεσματική σε ένα ευρύ φάσμα ψυχικών διαταραχών και σωματικών νόσων.

4. Ευφορία που προκαλείται από πειραματική πονηριά.

Η επανατροφοδότηση από τη περιφερειακή διέγερση καθορίζει την ένταση του συναισθήματος, σύμφωνα με τους Schachter και Singer (1962), αλλά η διαφοροποίηση του συναισθήματος εξαρτάται από τον τρόπο που ερμηνεύεται αυτή η διέγερση βάσει των επικρατουσών συνθηκών. Η διαφοροποίηση της διέγερσης βασίζεται στον αιτιοπροσδιορισμό της διέγερσης σε ένα σχετικό περιβαλλοντικό αίτιο. Αν θεωρούμε ότι η διέγερση μας οφείλεται σε μία αρκούδα που μας κυνηγάει, νιώθουμε φόβο. Αν αυτό ισχύει είναι δυνατόν να αλλάξουμε το συναίσθημα που βιώνει ένας άνθρωπος, αλλάζοντας απλώς τον τρόπο που ερμηνεύει τη διέγερσή του. Τούτου λεχθέντος, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το 1962  ήταν εξαιρετικά μεγάλη επιρροή, που οδηγεί σε μια σειρά από περαιτέρω μελέτες και τα πορίσματα.

5. Ακόμη και 24.576 μετρήσεις και δεν θα μπορούσε να αποδειχθεί ότι τα φυτά έχουν ψυχή.

Η θεωρία ότι τα φυτά έχουν έστω κάποιο όφελος από την ανθρώπινη συνομιλία χρονολογείται από το  1848, όταν ο Γερμανός καθηγητής Gustav Fechner δημοσίευσε το βιβλίο Nanna  (Soul-life of Plants).. Η ιδέα έγινε αμέσως πολύ  δημοφιλής, και από τότε έχει γεννήσει πολλά περισσότερα βιβλία από όσα μπορούσε ποτέ  να φανταστεί ο Gustav. Ο Fechner ήθελε να αποδείξει υπήρχε μια μαθηματική σχέση μεταξύ ερεθίσματος και αίσθησης. Το έκανε αυτό χρησιμοποιώντας μια ποικιλία πειραματικών μεθόδων. Συνήθως, όμως, έδινε στον κάθε ένα συμμετέχοντα δύο σταθμά για να τους ρωτήσει ποια σκέφτηκαν ότι ήταν βαρύτερα. Μετά θα επαναλάβετε αυτή τη διαδικασία ξανά και ξανά και ξανά μέχρι να ήταν ικανοποιημένος ότι είχε αρκετές μετρήσεις. Σε ένα τέτοιο πείραμα πήρε 24.576 μετρήσεις. Ελάχιστες από τις απόψεις του Fechner έχουν επιβιώσει στη σύγχρονη ψυχοφυσική, όμως ακόμα η εμμονή του Fechner με την μέτρηση ζει σήμερα σε πολλούς τομείς της ψυχολογίας.

6. Stanley Milgram: Υπακοή στην εξουσία  ή απλή συμμόρφωση;

Ο Stanley Milgram, ψυχολόγος στο πανεπιστήμιο του Yale, το 1961 πραγματοποίησε ένα πείραμα με σκοπό να μελετήσει την αλλαγή στη συμπεριφορά των ανθρώπων, ως αποτέλεσμα συμμόρφωσης στην εξουσία. Τα ευρήματα του πειράματος δείχνουν ότι ο άνθρωπος που έχει κάποια μικρή εξουσία και διαταχτεί «να ενεργήσει σωστά», αδυνατεί να ασκήσει κριτική στον φορέα κύρους, εξουσίας και ισχύος που υπηρετεί (κράτος, στρατός, επιστήμη, κ.α) συμβιβάζεται και υποτάσσεται ολοκληρωτικά στο απρόσωπο και γενικό σύνολο -έννοια που αποτελεί ο φορέας εξουσίας. Με αυτό τον τρόπο η απρόσωπη βούληση κάποιας εξουσίας καταλήγει στη νομιμοποίηση οποιασδήποτε πράξης, παράνομης και βάρβαρης, απάνθρωπης πάντα στο όνομα του συλλογικού και απρόσωπου φορέα.

7. Οι μνήμες είναι ευαίσθητες και μπορούν εύκολα να αλλάξουν μετά από ένα γεγονός.

Το 1974, οι ερευνητές Loftus, E.F. και Palmer, J.C, σχεδίασαν ένα πείραμα για να ελέγξουν την αξιοπιστία της μνήμης και το αν μπορεί να τροποποιηθεί. Για το σκοπό αυτό έβαλαν 45 άτομα να δουν ένα βίντεο που απεικόνιζε αυτοκίνητα να συγκρούονται. Στη συνέχεια, 9 άτομα ρωτήθηκαν να εκτιμήσουν πόσο γρήγορα έτρεχαν τα αυτοκίνητα όταν χτύπησαν, χρησιμοποιώντας στην ερώτηση την λέξη “hit”. Για τα άλλα γκρουπ των ατόμων, η ερώτηση ήταν η ίδια αλλά αντί για την λέξη “hit”, χρησιμοποιήθηκαν λέξεις όπως “smashed”, “collided”, “bumped” και “contacted”. Αυτοί στους οποίους χρησιμοποιήθηκε η λέξη “smashed”, εκτίμησαν την ταχύτητα κατά 10 χιλιόμετρα μεγαλύτερη από αυτούς στους οποίους η λέξη ήταν η “contacted”. Μια εβδομάδα αργότερα, οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν για το αν είδαν σπασμένα τζάμια από τη σύγκρουση. Αυτοί στους οποίους χρησιμοποιήθηκαν πιο έντονες νοηματικά λέξεις είπαν ότι θυμόταν σπασμένα γυαλιά αν και στην πραγματικότητα μέσα στο φιλμ δεν απεικονίζονταν κάτι τέτοιο. Φαίνεται ότι κάτι τόσο απλό όσο μια περιγραφική λέξη μπορεί να παραποιήσει τις μνήμες ενός γεγονότος.

8. Η θεωρία της προοπτικής.

Οι ερευνητές Daniel Kahneman και Amos Tversky μελέτησαν την λήψη αποφάσεων σε ριψοκίνδυνες καταστάσεις και ανέπτυξαν μια θεωρία που τους χάρισε το βραβείο Νόμπελ και χρησιμοποιήθηκε για να αναπτυχθούν οικονομικά μοντέλα προβλέψεων και επιρρέασε τις εκστρατείες μάρκετινγκ των εταιριών. Με μια φράση, η θεωρία λέει ότι έχουμε την παράλογη τάση να είμαστε λιγότερο πρόθυμοι να ριψοκινδυνεύουμε με τα κέρδη παρά με τις απώλειες. Αν πάρουμε το χρηματιστήριο για παράδειγμα, η θεωρία λέει ότι είμαστε έτοιμοι να πουλήσουμε γρήγορα όταν κερδίζουμε αλλά όχι όταν χάνουμε.

9. Παθητική Αδράνεια: Γιατί δεν βοηθάμε τους άλλους.

Στις 13 Μαρτίου το 1964 στην Νέα Υόρκη, η Kitty Genovese επέστρεφε σπίτι της, όταν δέχτηκε μία ανηλεή επίθεση από ένα κλέφτη ο οποίος την μαχαίρωσε, την βίασε και την έκλεψε. Το πιο σημαντικό στοιχείο της υπόθεσης, είναι ότι το όλο συμβάν, εκτυλίχθηκε σε διάστημα τουλάχιστον μισής ώρας και σε περισσότερα από τρία σημεία. Το συγκεκριμένο περιστατικό, ήταν αφετηρία για την μελέτη του φαινομένου τα επόμενα χρόνια και ονομάστηκε ‘Η επίδραση των παρευρισκόμενων’ ή αλλιώς ‘Το Σύνδρομο Genovese‘.  Η εξήγησε του φαινομένου που δόθηκε είναι περιληπτικά η παρακάτω: Ένας άνθρωπος όταν δει κάποιο να υποφέρει θα τον βοηθήσει. Όταν όμως υπάρχουν άλλοι παρευρισκόμενοι τότε στο μυαλό του επιδρά η βασική αρχή της κοινωνικής επιρροής. Παρακολουθεί τις αντιδράσεις των άλλων ανθρώπων για να δει αν οι άλλοι θεωρούν ότι είναι απαραίτητο να παρέμβει. Η σκέψη είναι η εξής: «Για να μην βοηθά κάποιος άλλος πάει να πει πως το σωστό είναι ότι δεν πρέπει να βοηθήσω ούτε κι εγώ για κάποιο λόγο». Όταν όλοι όμως σκεπτόμαστε υποσυνείδητα το ίδιο πράγμα τότε κανείς δεν θα βοηθήσει αφού όλοι μας περιμένουμε κάποιον άλλο να το κάνει ή να κάνει την αρχή. Επίσης πολλοί φοβούνται πως δεν θα δώσουν τη σωστή βοήθεια κι ότι κάποιος άλλος περαστικός, γιατρός για παράδειγμα θα βρεθεί να το κάνει.

10. Sigmund Freud και οι ασυνείδητες ψυχικές διεργασίες.

Πατέρας της ψυχανάλυσης, ο Φρόιντ ισχυρίστηκε πως ανακάλυψε τι είναι αυτό που μας κάνει πραγματικά να είμαστε αυτό που είμαστε και βρήκε τα κατάλληλα μέσα για να αποκαλύψει τον τρόπο που λειτουργεί η ψυχή μας. Στην πορεία του χρόνου, διατύπωσε ιδέες που επηρέασαν τη σύγχρονη σκέψη: το «εγώ», οι φροϋδικές παραδρομές της γλώσσας, το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα και το ασυνείδητο. Η ιδέα του ασυνειδήτου αποτελεί τον πυρήνα όλων των θεωριών του Φρόιντ και το κίνητρο όλων των προσπαθειών του να ερευνήσει σε βάθος το ασυνείδητο με διάφορες τεχνικές, από τον ελεύθερο συνειρμό μέχρι την ανάλυση των ονείρων. Το ασυνείδητο ήταν αυτό που τον έκανε διάσημο. Και αυτό, γιατί ενώ άλλοι συνάδελφοί του ισχυρίζονταν πως το μυαλό μας κρύβει πολλά περισσότερα από τις συνειδητές μας σκέψεις, ο Φρόιντ πίστευε πως με τις τεχνικές του θα μπορούσε να ερευνήσει τα άδυτα του ασυνειδήτου και να αποκαλύψει το πώς αυτό συσχετίζεται με τις ψυχικές ασθένειες. Ο Φρόιντ πρότεινε ουσιαστικά πως αυτή η θέση είναι μία αυταπάτη καθώς οι άνθρωποι δρουν συχνά για λόγους που δεν άπτονται των συνειδητών σκέψεων τους, καθώς το ασυνείδητο μπορεί να αποτελεί την πηγή των ανθρώπινων κινήτρων. Ο Φρόιντ προέκτεινε τη θεωρία του μελετώντας συστηματικά τα όνειρα, τα οποία αποκάλεσε και τον «βασιλικό δρόμο προς το ασυνείδητο», θεωρώντας τα ως το καλύτερο δείγμα πεδίου δράσης του ασυνειδήτου. Στην σπουδαιότερη -σύμφωνα με τον ίδιο- εργασία του Η Ερμηνεία των Ονείρων, ανέπτυξε τα επιχειρήματα του περί της ύπαρξης του ασυνειδήτου αλλά και περιέγραψε μια μεθοδολογία για την πρόσβαση του ατόμου σε αυτό, μέσω του προ-συνειδητού. Μία κρίσιμη για τη λειτουργία του ασυνειδήτου διαδικασία είναι η απώθηση. Σύμφωνα με τον Φρόιντ, οι άνθρωποι βιώνουν συχνά επίπονες σκέψεις ή μνήμες τις οποίες εφόσον δεν μπορούν να αντέξουν, έχουν τη δυνατότητα να τις απωθήσουν από το συνειδητό μέρος της λειτουργίας του εγκεφάλου στο ασυνείδητο. Ο Φρόιντ προσπάθησε να ταξινομήσει τα είδη των διαφορετικών συναισθημάτων ή σκέψεων που απωθούνται, ωστόσο κατέληξε πως διαφορετικοί ασθενείς του απωθούσαν διαφορετικές παρελθούσες εντυπώσεις. Επιπλέον παρατήρησε πως η ίδια η λειτουργία της απώθησης είναι μη συνειδητή.

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία
Brunel University, London

Πόσα Βασικά Συναισθήματα Υπάρχουν; Λιγότερα από όσα πιστεύαμε

Η ανάλυση των 42 μυών του προσώπου που δημιουργούν συναισθηματικές εκφράσεις δείχνουν ότι υπάρχουν τέσσερα βασικά ανθρώπινα συναισθήματα.

Νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης αμφισβήτησε την καθιερωμένη άποψη ότι υπάρχουν έξι βασικά συναισθήματα: θυμός, φόβος, έκπληξη, αηδία, χαρά και λύπη.

Αντ' αυτού μπορεί να υπάρχουν τέσσερα

Για να καταλήξουν σε συμπεράσματα, οι Jack et al. (2014) εξέτασαν κατά πόσο οι μύες του προσώπου κινούνται όταν εκφράζουν μια ποικιλία συναισθημάτων.

Βρήκαν ότι ο φόβος και η έκπληξη μοιράζονται ένα κοινό σήμα, τα μάτια είναι ορθάνοιχτα, γεγονός που υποδηλώνει ότι αποτελούν μόνο ένα βασικό συναίσθημα, όχι δύο.

Παρομοίως, για τον θυμό και την αηδία ανακάλυψαν ότι η μύτη αρχικά κάνει μικρές ρυτίδες. Θυμός και αηδία μπορούν, ως εκ τούτου, να αποτελούν μόνο ένα βασικό συναίσθημα.

Τέσσερα Βασικά Συναισθήματα

Τίποτα από αυτά δεν υποδεικνύει ότι ο θυμός και αηδία δεν υφίστανται ως ξεχωριστές συγκινήσεις, φυσικά και μπορούν.

Μάλλον καταδεικνύεται ότι ο θυμός και αηδία γίνονται αντιληπτά μετά από το συναίσθημα του προσώπου που του έχει δοθεί χρόνος για να εξελιχθεί, ακόμη και αν η εξέλιξη αυτή συνήθως διαρκεί μόνο ένα κλάσμα του δευτερολέπτου.

Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η έκφραση του προσώπου που συνδέεται με τα βασικά συναισθήματα έχει μια εξελικτική λειτουργία.

Η θεωρία είναι ότι υπάρχουν τέσσερα βιολογικά βασικά συναισθήματα-ο θυμός, ο φόβος, η χαρά και η θλίψη, στην κορυφή των οποίων έχουν εξελιχθεί πολύ πιο περίπλοκες ποικιλίες συναισθημάτων κατά τη διάρκεια των χιλιετιών.

Αυτό δεν σημαίνει ότι τα συναισθήματά μας είναι λιγότερο περίπλοκα, αλλά ότι οι βασικές δομικές μονάδες θα μπορούσαν να είναι τέσσερις και όχι έξι.

Εξάλλου, η όλη πολυπλοκότητα της ζωής πάνω στη γη έχει καταστεί δυνατή μέσα από μια ακολουθία από μόλις τέσσερις νουκλεοβάσεις στο DNA, συνήθως με τα αρχικά γράμματα G, A, T και C (γουανίνη, αδενίνη, θυμίνη, κυτοσίνη).

Είναι η ανάπτυξη των συναισθημάτων στο πρόσωπο μέσα στο χρόνο που τους δίνει την πολυπλοκότητά τους.

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία
Brunel University, London

Έντονος Κόσμος: Οι Εγκέφαλοι των Αυτιστικών Παιδιών Δημιουργούν 42% Περισσότερες Πληροφορίες σε Κατάσταση Ηρεμίας

Μήπως αυτιστικά παιδιά ζουν σε έναν υπέρ-πραγματικό “έντονo κόσμο”;

Μια νέα μελέτη διαπίστωσε ότι ο εγκέφαλος των αυτιστικών παιδιών παράγει, κατά μέσο όρο, 42% περισσότερες πληροφορίες από ό, τι τα μη-αυτιστικά παιδιά όταν είναι σε κατάσταση ηρεμίας (Βελάσκες & Γκαλάν, 2013).

Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί τα παιδιά με αυτισμό τείνουν να αποσύρονται στο δικό τους εσωτερικό κόσμο και απομονώνονται κοινωνικά.

Ένας από τους συντάκτες της μελέτης, ο Ρομπέρτο Φερνάντς Γκαλάν, εξήγησε:

"Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι τα αυτιστικά παιδιά δεν ενδιαφέρονται για τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις επειδή οι εγκέφαλοί τους παράγουν περισσότερες πληροφορίες σε κατάσταση ηρεμίας, το οποίο εμείς αντιλαμβανόμαστε ως αποκοπή από το περιβάλλον, σύμφωνα με αρχικές περιγραφές της διαταραχής."

Θεωρία του Έντονου Κόσμου

Η μελέτη υποστηρίζει μια σχετικά νέα θεωρία για τον αυτισμό που ονομάζεται "Intense World Theory" (Markram et al., 2007).

Αυτή η θεωρία προτείνει ότι ο αυτισμός δεν είναι ένα διανοητικό έλλειμμα, αλλά μια νοητική υπερφόρτωση. Τα αυτιστικά παιδιά να το αντιμετωπίζουν αυτό, προσπαθώντας να κλειστούν τον έξω κόσμο και τις επιπλέον πληροφορίες που δέχονται από αυτόν.

Οι υποστηρικτές λένε ότι ο αυτισμός μπορεί να περιγραφεί από υπερ-αντίληψη, υπερ-προσοχή και υπερ-μνήμη.

Όλες οι σημαντικές εγκεφαλικές λειτουργίες εργάζονται με αυξημένη ικανότητα, κάτι που ίσως εξηγεί γιατί τα αυτιστικά παιδιά αποφεύγουν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.

Συνήθως, μια έλλειψη ενσυναίσθησης περιγράφεται ως ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του αυτισμού. Όμως, η Θεωρία του Έντονου Κόσμου δείχνει το αντίθετο: ότι παράγεται πραγματικά υπερβολική ευαισθησία.

Υπερβολικές Πληροφορίες

Η παρούσα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Frontiers in Neuroinformatics, εξέτασαν στοιχεία από αυτιστικά και μη αυτιστικά παιδιά χρησιμοποιόντας μαγνητοεγκεφαλογράφους, που μετρούν τα ηλεκτρικά ρεύματα στον εγκέφαλο.

Με τη σύγκριση της δραστηριότητας μεταξύ των δύο ομάδων, οι νευροεπιστήμονες μπόρεσαν να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι ο...

“...Εγκέφαλος των ατόμων με αυτισμό δημιουργεί περισσότερες πληροφορίες σε κατάσταση ηρεμίας. Πιστεύουμε ότι η υπερβολική παραγωγή πληροφοριών, η ελλείψει σχετικών αισθητήριων ερεθισμάτων ή η προσοχή σε εξωτερικά ερεθίσματα κρύβεται πίσω από τις γνωστικές διαφορές μεταξύ των ατόμων με και χωρίς αυτισμό” (Βελάσκες & Γκαλάν, 2013).

Νέες Θεραπείες

Αν είναι σωστή η Θεωρία του Έντονου Κόσμου μπορεί να έχουμε σοβαρές επιπτώσεις για τη θεραπεία του αυτισμού.

Προτείνεται ότι ορισμένες τρέχουσες θεραπείες για τον αυτισμό, οι οποίες προσπαθούν να αυξάνουν την νευρωνική λειτουργία-είναι εσφαλμένες.

Αντίθετα, οι Markram et al. (2007) υποστηρίζουν ότι τα παιδιά με αυτισμό θα πρέπει να είναι σε ένα χαλαρωτικό περιβάλλον. Στην συνέχεια ισχυρίστηκαν:

“Το σύνδρομο του Έντονου Κόσμου δείχνει ότι το αυτιστικό άτομο είναι ένα άτομο με αξιόλογες και άνω του μέσου όρου ικανότητες λόγω ενισχυμένης σε μεγάλο βαθμό αντίληψης, προσοχής και μνήμης.”

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία
Brunel University, London

Η Ανατροφή Παιδιών από Ομόφυλα Ζευγάρια Δημιουργεί Προβλήματα στα Παιδιά; Αποτελέσματα Έρευνας

Είναι οι 2 μητέρες προτιμότερες από μία;

Τα παιδιά που μεγάλωσαν οι γονείς του ιδίου φύλου έχουν εξίσου καλή κοινωνική ανάπτυξη, εκπαίδευση και συναισθηματική ωριμότητα, όπως εκείνα που μεγάλωσαν από ετερόφυλα ζευγάρια, βρίσκει μια Αυστραλιανή έρευνα.

Στην Αυστραλία το 11% των ομοφυλόφιλων ανδρών και το 33% των λεσβιών έχουν παιδιά – σύμφωνα με τα στοιχεία, που κατά πάσα πιθανότητα θα αυξηθούν, καθώς τα εμπόδια μειώνονται.

Η αναθεώρηση της έρευνας συντελούνταν με τον Deb Dempsey και ανατέθηκε από το Αυστραλιανό Ινστιτούτο Μελετών Οικογένειας (Dempsey, 2014).

Η έρευνα σαφώς δεν υποστηρίζει την άποψη ότι τα παιδιά που ανατράφηκαν από τους γονείς του ιδίου φύλου έχουν ζημιωθεί ως αποτέλεσμα.

Δύο Μητέρες

Αντίθετα, τα παιδιά που ανατράφηκαν από λεσβίες μπορεί να ωφεληθούν, έχοντας δύο μητέρες - συχνά αναφέρουν βελτίωση των σχέσεων με τα παιδιά τους και εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα συμμετοχής.

Επίσης η αναθεώρηση ήταν σε γενικές γραμμές θετική, αν και μερικοί είχαν εκφράσει ανησυχίες: πως τα παιδιά των γονέων του ιδίου φύλου είναι πιο πιθανό να αναφέρουν ανησυχίες για εκφοβισμό ή άλλη μορφή βίας από το κοινωνικό περιβάλλον, με βάση την σεξουαλικότητα των γονιών τους.

Με φόντο αυτό, η επανεξέταση διαπιστώνει ότι, ενώ υπάρχει ο φόβος αυτού του τύπου παρενόχλησης ή κακοποίησης, δεν συμβαίνει εν τέλη συχνά.

Δίκαιο αλλά Όχι Ταυτόσημο

Τα ομόφυλα ζευγάρια είναι επίσης πιο πιθανό να δημιουργήσουν ένα παράδειγμα δικαίου για τα παιδιά τους. Είναι πιο πιθανό να μοιράζονται τις δουλειές του σπιτιού και να αποφευχθεί η προνομιακή εργασία και πέρα ​​από τη ζωή στο σπίτι.

Ενώ σε μερικές μελέτες έχουν διαπιστώσει αρνητικές επιπτώσεις στα παιδιά ομόφυλων ζευγαριών (π.χ. Regnerus, 2012), σε αυτές δεν έχουν ληφθεί υπόψη τα υψηλότερα ποσοστά χωρισμού μεταξύ των ζευγαριών του ιδίου φύλου.

Οι ειδικοί δεν προσπαθούν πλέον να ισχυρίζονται ότι τα αποτελέσματα στην ανατροφή των παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια είναι πανομοιότυπα με τα ετερόφυλα ζευγάρια, μαζί με κάποια πιθανά πλεονεκτήματα έρχεται το κοινωνικό στίγμα και τα υψηλότερα ποσοστά χωρισμού.

Ωστόσο, μια έκθεση από την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής επισημαίνει:

"Κατά την τελευταία δεκαετία, 11 χώρες έχουν αναγνωρίσει την ισότητα του γάμου και, ως εκ τούτου, να επιτρέψει το γάμο μεταξύ 2 συντρόφων του ιδίου φύλου: Αργεντινή, Βέλγιο, Καναδάς, Δανία, Ισλανδία, Ολλανδία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Ισπανία, Νότια Αφρική, και η Σουηδία. Δεν υπήρξε καμία απόδειξη ότι τα παιδιά σε αυτές τις χώρες αντιμετώπισαν δυσκολίες ως αποτέλεσμα αυτών των κοινωνικών διαφορών ". (Perrin et al., 2013).

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία
Brunel University, London

10 Εξαιρετικές Μελέτες Κοινωνική Ψυχολογία

Δέκα από τις πλέον σημαντικές μελέτες κοινωνικής ψυχολογίας.

1.Το Φαινόμενο του “Φωτοστέφανου”: Όταν το μυαλό μας λειτουργεί μυστήρια.

Το φαινόμενο του “φωτοστέφανου” είναι κλασικό στην κοινωνική ψυχολογία.  Είναι η ιδέα ότι οι γενικές εκτιμήσεις για ένα πρόσωπο (π.χ. αυτή είναι συμπαθής) κλίνουν σε γενικεύσεις πάνω σε εκτιμήσεις σχετικά με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τους (π.χ. ότι είναι ευφυής). Οι αστέρες του Χόλυγουντ είναι ένα καλό παράδειγμα του φαινομένου. Επειδή είναι συχνά ελκυστικοί και συμπαθής εμείς φυσικά υποθέτουμε ότι είναι επίσης έξυπνοι, φιλικοί, έχουν καλή κρίση και ούτω καθεξής.

2.Πως και Γιατί λέμε Ψέματα στον Εαυτό μας: Γνωστικές Δυσαρμονίες.

Το πρωτοποριακό πείραμα κοινωνικής ψυχολογίας των Festinger και Carlsmith (1959) παρέχει μια κεντρική εικόνα για τις ιστορίες που λέμε στον εαυτό μας σχετικά με το γιατί σκεφτόμαστε και συμπεριφερνόμαστε με τον τρόπο που το κάνουμε. Μέσα από αυτό το πείραμα μας έγινε γνωστό το πόσο πιστικοί μπορούμε να γίνουμε που στην πραγματικότητα και χωρίς καμία αμφισβήτηση μπορούμε να πιστέψουμε τα ίδια μας τα ψέματα.

3.Πόλεμος, Ειρήνη και ο Ρόλος της Εξουσίας: Στο πείραμα του Σπηλαίου του Sherif Muzafer.

Το πείραμα του πάρκου Robbers Cave του Muzafer, μια κλασική μελέτη της προκατάληψης και της σύγκρουσης, που έχει τουλάχιστον μία κρυμμένη ιστορία. Η γνωστή ιστορία προέκυψε κατά τις τελευταίες δεκαετίες μετά το πείραμα, όπου οι συγγραφείς υιοθέτησαν μια ιδιαίτερη επανάληψη του. Τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης δημιούργησαν την λεγόμενη Ρεαλιστική Θεωρία των Συγκρούσεων, η οποία περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να προκύψουν αρνητικές προκαταλήψεις και στερεότυπα, ως αποτέλεσμα του πραγματικού ανταγωνισμού μεταξύ των ομάδων για επιθυμητούς πόρους.

4.Οι Σκοτεινές Καρδίες μας: Το Πείραμα της Φυλακής του Στάνφορντ.

Το Πείραμα φυλάκισης του Στάνφορντ ήταν ένα πείραμα πάνω στις ψυχολογικές επιπτώσεις που επιφέρει η μετατροπή ενός ατόμου σε φυλακισμένο ή δεσμοφύλακα. Το πείραμα διεξήχθη το 1971 από την ερευνητική ομάδα του Καθηγητή Ψυχολογίας Φίλιπ Ζιμπάρντο του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ. Ο Ζιμπάρντο θεώρησε ότι το πείραμα κατέδειξε πως οι προσωπικότητες των ανθρώπων θα μπορούσαν να αλλοιωθούν άρδην όταν τους δίδεται θέση εξουσίας. Ο Ζιμπάρντο επίσης αναγνώρισε ότι κάποιοι φύλακες είχαν προσπαθήσει να αλλάξουν το σύστημα, αρνούμενοι να υποκύψουν στο Σύστημα.

5.Το πείραμα Μίλγκραμ: Πως η υπακοή γίνεται τυφλή.

Ο Stanley Milgram, ψυχολόγος στο πανεπιστήμιο του Yale, το 1961 πραγματοποίησε ένα πείραμα με σκοπό να μελετήσει την αλλαγή στη συμπεριφορά των ανθρώπων, ως αποτέλεσμα συμμόρφωσης στην εξουσία. Τα ευρήματα του πειράματος δείχνουν ότι ο άνθρωπος που έχει κάποια μικρή εξουσία και διαταχτεί «να ενεργήσει σωστά», αδυνατεί να ασκήσει κριτική στον φορέα κύρους, εξουσίας και ισχύος που υπηρετεί (κράτος, στρατός, επιστήμη, κ.α) συμβιβάζεται και υποτάσσεται ολοκληρωτικά στο απρόσωπο και γενικό σύνολο -έννοια που αποτελεί ο φορέας εξουσίας. Με αυτό τον τρόπο η απρόσωπη βούληση κάποιας εξουσίας καταλήγει στη νομιμοποίηση οποιασδήποτε πράξης, παράνομης και βάρβαρης, απάνθρωπης πάντα στο όνομα του συλλογικού και απρόσωπου φορέα.

6.Γιατί όλοι πιστεύουμε πως είμαστε δυνητικοί Ψυχολόγοι: Το φαινόμενο της ψευδαίσθησης της ομοφωνίας.

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι φυσικό είναι καλοί “διαισθητικοί ψυχολόγοι”, νομίζοντας ότι είναι σχετικά εύκολο να προβλέψουμε τις στάσεις και τις συμπεριφορές των άλλων ανθρώπων. Ο καθένας μας έχει τις πληροφορίες από αμέτρητες προηγούμενες εμπειρίες που αφορούν τόσο τους εαυτούς μας και τους άλλους, ώστε σίγουρα πρέπει να έχουμε την δυνατότητα να διαβάσουμε τους άλλους; Που τέτοια τύχη. Αυτό απλά οφείλετε στην παρερμηνεία της σιωπής των άλλων ως αποδοχή.

7.Γιατί Ομάδες και οι Προκαταλήψεις τόσο εύκολα παίρνουν Μορφή: Θεωρία της Κοινωνικής Ταυτότητας.

Σύμφωνα με τους Tajfel και Turner (1979), η κοινωνική ταυτότητα αποτελείται από εκείνες τις όψεις της αυτοεικόνας ενός ατόμου που προέρχονται από τις κοινωνικές κατηγορίες ή ομάδες στις οποίες θεωρεί το άτομο ότι ανήκει. Τα άτομα επιδιώκουν να αποκτήσουν και να διατηρήσουν μια θετική κοινωνική ταυτότητα η οποία συμβάλει θετικά στην αυτοεκτίμησή τους. Η κοινωνική ταυτότητα στηρίζεται σε συγκρίσεις που γίνονται ανάμεσα στην ομάδα που ανήκει κάποιος και σε άλλες ομάδες. Το αποτέλεσμα της σύγκρισης καθορίζει αν η ταυτότητα είναι θετική ή όχι. Η εύνοια των μελών της ομάδας κάποιου είναι μια διαδικασία μέσω της οποίας επιτυγχάνεται η εξύψωση της κοινωνικής ταυτότητας κάποιου. Τα μέλη μιας ομάδας που βιώνουν αρνητική ταυτότητα θα επιδιώξουν είτε να φύγουν από την ομάδα κι αν αυτό δεν είναι εφικτό να επιδιώξουν αλλιώς τη θετική διάκριση. Έτσι δημιουργούνται μέσα από ομάδες οι ταυτότητες των ανθρώπων και οι προκαταλήψεις που τις συντηρούν.

8.Πως Αποφεύγεται μια Κακή Συμφωνία: Δεν Απειλείς.

Η διαπραγματευτική είναι μία από τις δραστηριότητες που συχνά επιδίδεται σε αρκετούς χωρίς να το συνειδητοποιούν. Δεν συμβαίνει μόνο στην αίθουσα συνεδριάσεων, ή όταν ζητάμε το αφεντικό μας για μια αύξηση, ή στην αγορά, αυτό συμβαίνει κάθε φορά που θέλουμε να επιτύχουμε μια συμφωνία με κάποιον. Το 1962, οι ερευνητές Morgan Deutsch και Robert Krauss έθεσαν σε δοκιμασία δυο παράγοντες που εμπλέκονται στην σύναψη συμφωνιών μεταξύ των ανθρώπων: την συνδιαλλαγή και τις απειλές. Αυτό το πολύπλοκο οικονομικό πείραμα έδειξε ότι οι σχέσεις συνεργασίας ανάμεσα στα συναλλασσόμενο μέρη είναι πιο αποδοτικές από τις απειλές, είτε μονόπλευρες είτε αμφίπλευρες.

9.Παθητική Αδράνεια: Γιατί δεν βοηθάμε τους άλλους.

Στις 13 Μαρτίου το 1964 στην Νέα Υόρκη, η Kitty Genovese επέστρεφε σπίτι της, όταν δέχτηκε μία ανηλεή επίθεση από ένα κλέφτη ο οποίος την μαχαίρωσε, την βίασε και την έκλεψε. Το πιο σημαντικό στοιχείο της υπόθεσης, είναι ότι το όλο συμβάν, εκτυλίχθηκε σε διάστημα τουλάχιστον μισής ώρας και σε περισσότερα από τρία σημεία. Το συγκεκριμένο περιστατικό, ήταν αφετηρία για την μελέτη του φαινομένου τα επόμενα χρόνια και ονομάστηκε ‘Η επίδραση των παρευρισκόμενων’ ή αλλιώς ‘Το Σύνδρομο Genovese‘.  Η εξήγησε του φαινομένου που δόθηκε είναι περιληπτικά η παρακάτω: Ένας άνθρωπος όταν δει κάποιο να υποφέρει θα τον βοηθήσει. Όταν όμως υπάρχουν άλλοι παρευρισκόμενοι τότε στο μυαλό του επιδρά η βασική αρχή της κοινωνικής επιρροής. Παρακολουθεί τις αντιδράσεις των άλλων ανθρώπων για να δει αν οι άλλοι θεωρούν ότι είναι απαραίτητο να παρέμβει. Η σκέψη είναι η εξής: «Για να μην βοηθά κάποιος άλλος πάει να πει πως το σωστό είναι ότι δεν πρέπει να βοηθήσω ούτε κι εγώ για κάποιο λόγο». Όταν όλοι όμως σκεπτόμαστε υποσυνείδητα το ίδιο πράγμα τότε κανείς δεν θα βοηθήσει αφού όλοι μας περιμένουμε κάποιον άλλο να το κάνει ή να κάνει την αρχή. Επίσης πολλοί φοβούνται πως δεν θα δώσουν τη σωστή βοήθεια κι ότι κάποιος άλλος περαστικός, γιατρός για παράδειγμα θα βρεθεί να το κάνει.

10.Δεν μπορώ να πιστέψω στα μάτια μου: Συμμόρφωση με την νόρμα.

Tα πειράματα “συμμόρφωσης” του Asch, ήταν μία σειρά μελετών που δημοσιεύτηκαν τη δεκαετία του ’50, επιδεικνύοντας την δύναμη της συμμόρφωσης στις ομάδες. Γνωστό και ως το “Παράδειγμα του Ας”. Στα πειράματα υπό τον Σολομώντα Ας, ζητούνταν από μία ομάδα να πάρει μέρος σε ένα δήθεν “οπτικό τεστ”. Στην πραγματικότητα, όλοι οι συμμετέχοντες πλην ενός ήταν συνεργάτες του ερευνητή, και το αντικείμενο της μελέτης ήταν το πως αυτός ο ένας θα αντιδρούσε στην συμπεριφορά των “συννενοημένων” συμμετεχόντων. Στις παρούσες παραλλαγές γίνεται αναφορά και στο κατά πόσο επηρεάζεται η συμπεριφορά του υποκειμένου από τους παράγοντες της ύπαρξης συνεταίρου ή δυνατότητας ανώνυμης έκφρασης. O άνθρωπος παρασύρεται από τους άλλους ανθρώπους; Συνήθως αυτό γίνεται. Στην τάξη οι μαθητές, στην δουλειά οι υπάλληλοι, στο σπίτι τα παιδιά. Παρόλο που ξέρουμε πως δεν είναι ορθό ή πως ξέρουμε μια απάντηση πιστεύουμε πως οι πολλοί έχουν δίκιο και εμείς (ο ένας), λάθος. Δεν εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας και αφηνόμαστε στο να παρασυρθούμε από το σύνολο. Αυτό είναι λάθος. Καλύτερα είναι να λέμε την γνώμη μας, την απάντηση, έστω κι αν είναι λανθασμένη παρά να παρασυρόμαστε από τους άλλους. Που ξέρομε; Μπορεί αυτό που θα πούμε να είναι ορθό. Κι αν είμαστε σίγουροι πως είναι ορθό τότε σίγουρα θα πρέπει να αντιδράσουμε και να πούμε την δική μας γνώμη ή απάντηση.

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία

Brunel University, London

Ο Διαλογισμός είναι μια Αποτελεσματική Θεραπεία για την Κατάθλιψη, το Άγχος και τον Πόνο

Τα δεδομένα από 47 διαφορετικές κλινικές δοκιμές βρίσκουν τον διαλογισμού να είναι εξίσου αποτελεσματικός όπως τα αντικαταθλιπτικά.

Μια ανασκόπηση ιατρικού περιοδικού διαπίστωσε ότι μόλις 30 λεπτά καθημερινού διαλογισμού μπορεί να βελτιώσουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης, του άγχους και του πόνου.

Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της Αμερικανικής Ιατρικής Ένωσης, περιλαμβάνονται μελέτες με συνολικά 3.515 συμμετέχοντες (Goyal et al., 2014).

Στις έρευνες υπήρχαν επίσης ομάδες ελέγχου του φαινόμενου placebo.

Το φαινόμενο placebo συμβαίνει όταν οι άνθρωποι περιμένουν να γίνουν καλύτερα μερικές φορές απλώς συμμετέχοντας σε μια μελέτη.

Μελέτες με δραστικές ομάδες ελέγχου, έτσι, μπορεί να βοηθήσουν στην έκπτωση του φαινόμενου placebo, και έτσι η θεραπεία μπορεί να συγκριθεί σε μια ομάδα ατόμων που έχουν παρόμοιες προσδοκίες.

Ο Διαλογισμός είναι κάτι Περισσότερο από Χαλάρωση

Οι συμμετέχοντες σε αυτήν την αναθεώρηση είχαν τουλάχιστον 4 ώρες διδασκαλίας σε μια μορφή διαλογισμού, όπως ο mindfulness ή προγράμματα που βασίζονται σε μάντρα.

Συνήθως, στους συμμετέχοντες δόθηκαν 2,5 ώρες διδασκαλίας την εβδομάδα πάνω από 8 εβδομάδες.

Πολλοί από τους συμμετέχοντες είχαν επίσης σωματικά προβλήματα, όπως πόνο στην πλάτη, καρδιακές παθήσεις και αϋπνία, οι οποίες πιθανόν εμπλέκονται σε μεγάλο βαθμό με την κατάθλιψη ή και το άγχος τους.

Οι ομάδες ελέγχου είχαν δραστηριότητες παρόμοιες με διαλογισμό, όμως όχι διαλογισμό.

Οι συνθήκες διαλογισμού, όμως, ξεπερνούσαν συνεχώς τις συνθήκες των ομάδων ελέγχου, γεγονός που υποδηλώνει ο διαλογισμός είναι αποτελεσματικός.

Και όταν οι ερευνητές συνέκριναν τα αποτελέσματα όσων διαλογίζονταν με όσων βρίσκονταν σε φαρμακευτική αγωγή αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, τα αποτελέσματα ήταν τα ίδια.

Χωρίς Παρενέργειες

Στην κορυφή αυτών των ευρημάτων για την κατάθλιψη και το άγχος, διαπιστώθηκε επίσης ότι ο διαλογισμός ήταν μια αποτελεσματική θεραπεία για όσους αντιμετωπίζουν πόνο.

Αν σκεφτεί κανείς ότι ο διαλογισμός δεν έχει παρενέργειες σε σύγκριση με πολλά φάρμακα, αρχίζει να φαίνεται ακόμα καλύτερος.

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία

Brunel University, London

9 Μύθοι σχετικά με το Μυαλό: Πιστέψατε ποτέ κάποιον από αυτούς;

Σκέφτεστε ότι χρησιμοποιούμε μόνο το 10% του εγκεφάλου μας; Σκέφτεστε ότι οι άλλες αισθήσεις στους τυφλούς είναι οξύτερες; Σκεφτείτε το ξανά.

Σοβαρά, θα σκεφτόσασταν ότι Χρησιμοποιούμε Μόνο το 10% του Εγκεφάλου μας; Είναι μια ωραία σκέψη το ότι μπορεί να έχουμε πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, αλλά δεν υπάρχει καμία απόδειξη για αυτό.

1. Οι υπόλοιπες Αισθήσεις των Τυφλών Ανθρώπων είναι οξύτερες; Μπορεί οι τυφλοί να μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τις άλλες του αισθήσεις, αλλά αυτό δεν συνεπάγεται ότι είναι οξύτερες.
2. Η Ψυχολογία μας είναι βασισμένη στην Κοινή Λογική όλων μας. Αν θέλετε να κάνετε το κεφάλι ενός ψυχολόγου να εκραγεί πείτε του πως η ψυχολογία είναι η κοινή λογική.
3. Το Ποιοι Είμαστε το καθορίζουν οι Πράξεις μας. Για ποιο λόγο μπορεί να λέμε κάτι αλλά να κάνουμε το αντίθετο; Γιατί ακόμα και αν καταβάλουμε κάθε προσπάθεια να μην πούμε ψέματα, υπάρχει μόνο μια μικρή σχέση ανάμεσα στο τι κάνουμε και ο ποιοι είμαστε.
4. Υπάρχει Άρρηκτος Δεσμός ανάμεσα στο Παιδί και την Μητέρα από την στιγμή της γέννησης. Το μωρό μέχρι 3 μηνών δεν αναγνωρίζει και δεν ενδιαφέρεται για το ποιος το φροντίζει, αρκεί κάποιος να το κάνει.
5. 50% των φοιτητών πιστεύει πως βλέπουμε όπως ο Σούπερμαν, στέλνοντας προς το περιβάλλον μας ακτίνες από τα μάτια μας.  Τα μάτια μας είναι υποδοχείς, λαμβάνουν πληροφορίες από το περιβάλλον γύρο και τίποτα παραπάνω, όμως οι  άνθρωποι εξακολουθούν να επανέρχονται σχεδόν αμέσως με το μύθο ότι βλέπουμε σαν Σούπερμαν.
6. Δύο μυαλά στην τιμή του Ενός. Ο διαχωρισμός ανάμεσα στο δεξί και το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου μας δεν είναι τόσο δραματικός όσο τείνουμε να πιστεύουμε.
7. Γραφολογία: Ο σύνδεσμος ανάμεσα στα χειρόγραφα και την προσωπικότητα μας είναι μια πλάνη. Πραγματικά φαίνεται ότι θα μπορούσε ένα χειρόγραφο μας να λέει κάτι για την προσωπικότητα μας, όμως δεν είναι έτσι.
8. Με την Θετική Σκέψη δεν έχω πια Καρκίνο. Μακάρι να γινόταν αυτό. Οι ψυχολογικές παρεμβάσεις ωστόσο βοηθούν τους ασθενείς να ανταπεξέλθουν με την ασθένεια τους.
9. Έχω Μεγάλο Εγκέφαλο ή Μεγάλο Κούτελο άρα έχω Καλύτερο Εγκέφαλο. Ένας παλιός, πολύ παλιός μύθος, δεν δείχνει κάτι το μέγεθος του αλλά πως τον χρησιμοποιείς. 

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία

Brunel University, London

Ο Διαλογισμός Αλλάζει τον Τρόπο που τα Γονίδια μας Εκφράζονται

Η πρώτη μελέτη που δείχνει ταχεία ευεργετικές αλλαγές από το διαλογισμό σε μοριακό επίπεδο.

Τα οφέλη για την υγεία από το διαλογισμό, καθίστανται παγιωμένα, αλλά εξακολουθούμε να γνωρίζουμε λίγα πράγματα για το πώς αυτά τα αποτελέσματα έχουν επιτευχθεί.

Μια νέα μελέτη, όμως, ρίχνει φως στις μοριακές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στον οργανισμό μας ως αποτέλεσμα του διαλογισμού.

Για τη νέα τους μελέτη, οι Kaliman et al. (2014), προσέλαβαν 19 έμπειρους διαλογιστές, όπου ο  κάθε ένας διεξήγαγε μια εντατική 8ωρη συνεδρίαση του mindfulness διαλογισμού.

Συγκρίθηκαν με μια ομάδα 21 άλλων ατόμων που ασχολούνταν με μη διαλογιστικές αλλά ήσυχες δραστηριότητες για την ίδια χρονική περίοδο.

Και οι δύο ομάδες έδωσαν δείγματα αίματος πριν και μετά από τις δραστηριότητές τους.

Μετά την ανάλυση των δειγμάτων αυτών σε μοριακή κλίμακα, βρήκαν κάποιες αξιοσημείωτες μεταβολές.

Ανάμεσα στην ομάδα των έμπειρων διαλογιστών, αλλαγές φάνηκαν στον τρόπο που ορισμένα σημαντικά γονίδια εκφράζονταν.

Η έκφραση των γονιδίων που σχετίζονται με την φλεγμονή και γενικά με το στρες στον οργανισμό ήταν ρυθμισμένη προς τα κάτω.

Αυτές οι αλλαγές να φάνηκαν στην άλλη ομάδα.

Η αντίδραση του οργανισμού στο στρες είναι σημαντική για όλα τα είδη των συνθηκών υγείας, όπως ο καρκίνος, μεταβολικά νοσήματα και νευροψυχολογικά προβλήματα.

Ανάκτηση από το Στρες.

Και στις 2 ομάδες στην συνέχεια δόθηκε μια δοκιμασία του κοινωνικού τους άγχος. Τέθηκαν στην δοκιμασία να δώσουν μια ομιλία μπροστά σε κοινό και μπροστά σε μια κάμερα.

Δήγμα από το σάλιο των συμμετεχόντων έδειξε από τα επίπεδα της κορτοζόλης στους διαλογιστές , ότι μπορούσαν να ανακτήσουν γρηγορότερα από το στρες σε σχέση με την άλλη ομάδα.

Η μελέτη μέσα από την εξέταση των φυσιολογικών μηχανισμών του ανθρώπου μπόρεσε να αποδείξει γιατί ο διαλογισμός είναι τόσο ευεργετικός. 

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία

Brunel University, London

Για να ερωτευτείς αρκεί ένα-πέμπτο του δευτερολέπτου

Ο έρωτας έχει την ίδια ταχύτητα με την κοκαΐνη.

Παίρνει ένα πέμπτο-από-το-δεύτερο για να επέλθει η ευφορία που επάγουν οι χημικές ουσίες που αρχίζουν να δρουν στον εγκέφαλο όταν κοιτάζουμε το αντικείμενο/υποκείμενο του έρωτα μας.

Αυτό είναι ένα από τα συμπεράσματα της Stephanie Ortigue, η οποία έχει συγγράψει μια ανασκόπηση των ερευνών των νευροεπιστημών σχετικά με την αγάπη.

Όταν βλέπουμε ή σκεφτόμαστε ένα αγαπημένο πρόσωπο, συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου απελευθερώνουν ένα κοκτέιλ στους νευροδιαβιβαστές κατά μήκος του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένης της ωκυτοκίνης, της ντοπαμίνης, βασοπρεσίνης και της αδρεναλίνης.

Ο εγκέφαλος παίρνει ένα παρόμοιο «χτύπημα» από τον έρωτα όπως και από μια μικρή δόση κοκαΐνης.

Τύποι έρωτα

Βέβαια ο έρωτας έρχεται σε πολλές ποικιλίες.

Μια συνήθης διάκριση είναι μεταξύ παθιασμένου έρωτα και του συντροφικού, με τον τελευταίο να καλλιεργείται ανάμεσα στα ζευγάρια την πάροδο του χρόνου.

Μέσα από αυτή την έρευνα, διαπιστώθηκε ότι ο παθιασμένος έρωτας συνδέεται με το αίσθημα της ανταμοιβής στον εγκέφαλο μας.

Αλλά δεν είναι μόνο το αίσθημα ανταμοιβής, επίσης ο παθιασμένος έρωτας μας κάνει να εστιάζουμε στην εικόνα του σώματος μας και στην κοινωνική μας προέκταση και πως αυτά φαίνονται στο άλλο άτομο.

Ο παθιασμένος έρωτας φαίνεται επίσης να λειτουργεί επουλωτικά σε καταστάσεις έντονου φόβου, πένθους και άγχους.

Λαμβάνοντας υπόψη λοιπόν την ρήση που μας προστάζει να ζούμε τον παρόν και την κάθε μέρα μας σαν τελευταία, τι αξίζει να ζει κανείς; Έναν λυτρωτικό και θεραπευτικό παθιασμένο έρωτα ή μια προσπάθεια μακροχρόνιας επένδυσης σε ένα συντροφικό έρωτα; Ή μήπως δεν υπάρχει καν κάποιο δίλημμα; 

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία

Brunel University, London

Τεστ Άγχους

Άγχος: Μία κατάσταση δυσφορίας και ανησυχίας, ως προς μία μελλοντική αβεβαιότητα.

Ποιος είναι ο δείκτης άγχους σας;

Νοιώθεις αγχωμένος; Συμπλήρωσε τώρα το τεστ:

http://www.klimaka.org.gr/js/index.php/homepage-psyxiki-geia/i-psyxiki-sas-ygeia/stress/stress-test

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία

Brunel University, London

Πώς η Ψυχολογία Χρησιμοποιούνται στη Διαφήμιση

Μια χαριτωμένη και εκπαιδευτική ταινία κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους ταινία, με θέμα "Η Ψυχολογία η Διαφήμιση." Χρησιμοποιώντας εικόνες και το στυλ από τη δεκαετία του 1950, ο χαρακτήρας κινουμένων σχεδίων "Little Timmy" μαθαίνει σχετικά με τα άμεσα και έμμεσα μηνύματα, την ψυχολογία των χρωμάτων, και πολλά άλλα.

Γλυκό, αστείο, έξυπνο, και είναι πιθανό να διασκεδάσετε μαθαίνοντας λίγα πράγματα για το πώς οι έμποροι προσπαθούν να σας πείσουν να αγοράσετε τα προϊόντα τους.

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία

Brunel University, London

10 Βήματα προς την Ευτυχία

Ο Δρ Robert Emmons, θετικός ψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίου ‘thanks!’, μας προτείνει τις '10 καλύτερες συμβουλές για είμαστε πραγματικά πιο ευγνώμονες και, κατά συνέπεια, πιο ευτυχισμένοι.

1. Κρατήστε ένα ημερολόγιο ευγνωμοσύνης

Καθίστε κάτω, καθημερινά, και γράψτε για τα πράγματα τα οποία είστε ευγνώμονες. Ξεκινήστε με ό, τι έρχεται στο μυαλό. Προσπαθήστε να μην γράφετε το ίδιο πράγμα κάθε μέρα, αλλά να διευρύνετε την ευγνωμοσύνη σας.

2. Θυμηθείτε τα άσχημα

Έτσι όπως είναι τα πράγματα τώρα μπορεί να φαίνεται καλύτερα κάτι υπό το  φως των άσχημων αναμνήσεων. Μην ξεχάσετε τα κακά πράγματα που έχουν συμβεί, η αντίθεση τους με τα καλά μπορεί να ενθαρρύνει ευγνωμοσύνη σας.

3. Ρωτήστε τον εαυτό σας τρεις ερωτήσεις

Επιλέξτε κάποιον που γνωρίζετε, στη συνέχεια, πρώτα να εξετάσετε τι έχετε λάβει από αυτόν, δεύτερον τι έχετε δώσει σε αυτόν και, τρίτον, τι προβλήματα μπορεί να του έχετε προκαλέσει. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ανακάλυψη οτι οφείλετε στους άλλους περισσότερα από ό, τι νομίζατε.

4. Προσευχηθείτε

Είτε είστε Βουδιστές, οι Χριστιανοί, Εβραίοι, Μουσουλμάνοι ή άθεος, μια τελετουργική μορφή ευχαριστώντας μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση της ευγνωμοσύνης.

5. Χρησιμοποιήστε τις αισθήσεις σας

80% των ανθρώπων  λένε ότι είναι ευγνώμονες για την υγεία τους. Αν ναι, ας έρθουμε σε επαφή με το απλό ανθρώπινο γεγονός του να είμαστε σε θέση να αισθανόμαστε τι είναι εκεί έξω: χρησιμοποιήστε την όραση σας,  την αφή, την γεύση και την οσμή και να είστε ευγνώμονες που μπορείτε.

6. Χρησιμοποιήστε οπτικές υπενθυμίσεις

Δύο μεγάλα υπάρχουν εμπόδια για να είμαστε ευγνώμονες απλώς ξεχνάμε και παραλείπουμε.  Έτσι ας αφήσουμε ένα σημείωμα κάποιου είδους να μας υπενθυμίζει να είμαστε ευγνώμονες. Θα μπορούσε να είναι ένα post-it, ένα αντικείμενο στο σπίτι σας ή άλλου προσώπου για να σας ωθήσει περιστασιακά.

7. Να ορκιστούμε ότι θα είμαστε περισσότερο ευγνώμονες

Υπόσχεση για οτιδήποτε μπορεί να έχετε ως ιερό ότι θα είσαστε περισσότερο ευγνώμων. Ακούγεται τρελό; Υπάρχει μια μελέτη για να δείξει ότι λειτουργεί.

8. Σκεφτείτε περισσότερες  σκέψεις ευγνωμοσύνης

Ονομάζεται «αυτόματες σκέψεις» ή αυτο-talk στη γνωστική θεραπεία, αυτά είναι τα συνήθη πράγματα που λέμε στους εαυτούς μας όλη την ημέρα. Τι θα γινόταν αν λέγατε στον εαυτό σας: "Η ζωή μου είναι ένα δώρο" όλη την ημέρα; ή "Κάθε μέρα είναι μια έκπληξη''.

9. Πράττοντας με ευγνωμοσύνη πάει να πει πως είσαι ευγνώμον

Λέγοντας ευχαριστώ γίνεσαι πιο ευγνώμον, τόσο απλό.

10. Να είστε ευγνώμονες προς τους εχθρούς σας.

Θα κάνουμε ένα μεγάλο άλμα δημιουργίας να είμαστε ευγνώμονες για τους ανθρώπους που μας περιφρονούν πλέον. Αλλά τα μεγάλα δημιουργικά άλματα είναι ακριβώς το είδος των πραγμάτων που ενδέχεται να πυροδοτήσουν μια αλλαγή στον εαυτό μας. Κάντε μια δοκιμή.

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία

Brunel University, London

Τα ψυχολογικά προβλήματα που μπορεί να παρουσιάσουν οι νεφροπαθείς και κατά πόσο επηρεάζουν την νόσο.

Η νεφρική ανεπάρκεια  είναι μια συνηθισμένη ασθένεια στην εποχή μας. 

Τα ψυχολογικά προβλήματα που μπορεί να παρουσιάσουν οι ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά την πορεία της νόσου, την διάρκεια της νοσηλείας ακόμα και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι τα άτομα σε τελικό στάδιο νεφρικής  νόσου  που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης.

Oι ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση παρουσιάζουν χαμηλή ποιότητα ζωής ,παρά τις τεχνολογικές και φαρμακευτικές προόδους της θεραπείας τους κατά την τελευταία δεκαετία.

Οι χρόνιες  ασθένειες μπορεί να προκαλέσουν πολύ σημαντικές αλλαγές στην ψυχολογία αλλά και στην οικογένεια του ασθενή. Εξαιτίας μιας χρόνιας ασθένειας μπορεί να αλλάξει ο τρόπος ζωής και του ασθενή αλλά και της οικογενείας γεγονός που είναι αρκετά ψυχοπιεστικό. Τα άτομα που πάσχουν από χρόνια ασθένεια είναι δυνατόν να μην μπορούν να εργαστούν στις ίδιες θέσεις που εργάζονταν παλιά, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια οικονομική αστάθεια. Το άγχος που προκαλεί η ασθένεια είναι δυνατόν να εξάντληση σωματικά ακόμα και τους πιο αισιόδοξους   ασθενείς.

Ο Shontz το 1975 περιέγραψε τις ψυχολογικές  αντιδράσεις ενός  ατόμου  στο όποιο έχει  διαγνωστεί μια σοβαρή ασθένεια. α) Αρχικό σοκ, το άτομο αισθάνεται ότι είναι έξω από την πραγματικότητα, νιώθει κεραυνοβολημένο, β) Αντιπαράθεση, χαρακτηρίζεται από πένθος, απελπισία και αποδιοργάνωση της σκέψεις, γ)Υποχώρηση, το άτομο αρνείται να δεχτεί αυτή την κατάσταση. Δεν είναι απαραίτητο να αντιδρούν όλα τα άτομα με τον τρόπο που περιέγραψε ο Shontz τα παραπάνω φαίνεται να ισχύουν για τους περισσότερους ασθενείς .

H νεφρική  ανεπάρκεια είναι μια χρόνια απειλητική ασθένεια που πλήττει εκατοντάδες ανθρώπους σε όλον τον κόσμο. Η ψυχολογική κατάσταση αυτών των ασθενών μπορεί να επηρεάσει την πορεία της νόσου και η ψυχολογική παρέμβαση είναι απαραίτητη μερικές φορές.

Οι ασθενείς που πάσχουν από νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να εμφανίζουν κάποιο βαθμό κατάθλιψης και άγχους. Επειδή  η νεφρική ανεπάρκεια είναι μια χρόνια κατάσταση μπορεί να εμφανιστούν επίσης αισθήματα λύπης ,θύμου, φόβου και αναστάτωσης. Τα συναισθήματα αυτά είναι αναμενόμενα.

Έχει παρατηρηθεί ότι οι ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια συχνά υποφέρουν από πολλές άλλες ιατρικές παθήσεις με αποτέλεσμα να λαμβάνουν  πολλά  φάρμακα. Μερικά από αυτά τα φάρμακα μπορεί κάποιες φορές να προκαλέσουν  ψυχιατρικά συμπτώματα.

Η ψυχολογική κατάσταση των ασθενών μπορεί να επηρεάσει την θεραπεία και την πρόοδο της νόσου. Αν η ψυχολογία των ασθενών είναι θετική απέναντι στην αγωγή  τότε μάλλον θα πάνε όλα καλά με την αιμοκάθαρση. Αν όμως δυσκολεύεται στην προσαρμογή τότε η αιμοκάθαρση μπορεί να είναι δυσκολότερη από ότι για κάποιον που έχει θετική στάση.

Κουλαφέτη Ιωάννα    

HND in Psychology

BA (Hons) Anglia Ruskin University

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών (Psychosocial Studies)

Master of Science : Ψυχολογία Υγείας (Health Psychology)

University of Hertfordshire

Η Τέχνη Ανυψώνει το Μυαλό με την αύξηση της Ενσυναίσθησης, της Κριτικής Σκέψης και της Ανοχής.

Μελέτη των σχολικών εκδρομών σε ένα μουσείο παρέχει αποδείξεις ότι η τέχνη μπορεί να ανυψώσει το μυαλό.

Μια νέα μεγάλης κλίμακας μελέτη για πάνω από 10.000 μαθητές έρχεται να διαπιστώσει ότι μία ώρα ξενάγηση τους σε ένα μουσείο τέχνης μπορεί να αυξήσει την κατανόηση, την ανεκτικότητα και δεξιότητες κριτικής σκέψης.

Η μελέτη εκμεταλλεύτηκε ένα νέο άνοιγμα μουσείου στην αμερικανική πολιτεία του Αρκάνσας, που πολλά σχολεία που έκαναν αίτηση για να το επισκεφθούν (Greene et al., 2014).

Με ένα προσεκτικό χρονοδιάγραμμα όταν το επισκέφθηκαν οι μαθητές, οι ερευνητές ήταν σε θέση να δημιουργήσουν ένα πείραμα σχετικά με τις επιδράσεις της τέχνης στο μυαλό των μαθητών.

Κάθε σχολείο ήταν τυχαία για να επισκεφθείτε το μουσείο νωρίτερα, ή να καθυστερήσει μέχρι αργότερα. Κάθε σχολείο που επισκέφθηκε νωρίτερα δημογραφικά συνδυάζεται με ένα παρόμοιο σχολείο που έπρεπε να περιμένει-αυτό έδωσε ελεγχόμενες ομάδες.

Η ίδια η ξενάγηση του μουσείου ήταν αρκετά απλή. Ήταν μια ώρα και είδαν και μίλησαν για πέντε έργα ζωγραφικής. Η όλη διαδρομή ήταν περίπου μισής μέρας.

Μετά από τις πρώτες επισκέψεις στο μουσείο, όλοι οι μαθητές, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που δεν είχαν πάει ακόμη, κλήθηκαν να γράψουν για έναν πίνακα ζωγραφικής που δεν είχαν δει ποτέ πριν και να τον αξιολογήσουν. Επίσης, δοκιμάστηκαν στην ιστορική ενσυναίσθηση και την ανεκτικότητα.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν πάει ακόμη στο μουσείο, οι μαθητές που το είχαν επισκεφθεί:

• Είχαν πιο ανεπτυγμένη κριτική σκέψη.
• Έδειξαν μεγαλύτερη συμπάθεια για το πώς οι άνθρωποι ζούσαν στο παρελθόν.
• Εξέφρασαν μεγαλύτερα επίπεδα ανοχής απέναντι σε ανθρώπους με διαφορετικές απόψεις.

Το μουσείο ήταν σαφώς μία νοητική-επέκταση σαν εμπειρία για τους νέους ανθρώπους.

Το ενδιαφέρον είναι ότι, οι βελτιώσεις ήταν μεγαλύτερες όταν οι μαθητές ήταν από πιο άπορα στρώματα.

Επίσκεψη σε ένα χώρο τέχνης, επίσης, των μαθητές πιο πιθανό είναι να τους κάνει να θέλουν να επισκεφθούν μουσεία τέχνης και πάλι στο μέλλον. Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει κλιμακωτές επιπτώσεις στη διάρκεια ζωής τους, συνεχίζοντας να ενισχύεται η κριτική σκέψη, η ενσυναίσθηση και η ανεκτικότητα.

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία

Brunel University, London

Ο εγκέφαλος «βλέπει» αντικείμενα που εμείς δεν αντιλαμβανόμαστε.

Μια νέα μελέτη δείχνει πόσα οπτικά ερεθίσματα ο εγκέφαλος επεξεργάζεται, αλλά ποτέ δεν βλέπουμε συνειδητά.

Κάθε μέρα, όταν ανοίγετε τα μάτια σας το πρωί, υπάρχει μια τεράστια πλημμύρα των οπτικών πληροφοριών από τον εξωτερικό κόσμο στο μυαλό σας.

Ο εγκέφαλός σας επεξεργάζεται αυτή την πλημμύρα με βάση τα πράγματα που θεωρεί πολύ σημαντικά: Πού είναι τα ρούχα μου; Πού είναι η κουρτίνα; Πού είναι η πόρτα;

Όλα τα υπόλοιπα απλά τα αγνοεί.

Ή μήπως όχι;

Πόση επεξεργασία κάνει ο εγκέφαλος σε πράγματα που δεν εστιάζετε συνειδητά;  Τι ¨βλέπει¨ που δεν βλέπετε εσείς;

Συναρπαστική νέα έρευνα, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Psychological Science, εξετάζει αυτό το ζήτημα.

Ο Δρ. Sanguinetti (et al., 2013) είχαν συμμετέχοντες να κοιτάζουν τις σιλουέτες αντικειμένων στο κέντρο μιας οθόνης, ενώ υπήρχαν και άλλα σχήματα γύρω από το εξωτερικό της.

Είναι σαν μια καθημερινή κατάσταση όπου επικεντρωνόμαστε σε κάτι, αλλά υπάρχουν όλα τα είδη των άλλων αντικειμένων και σχήματα σε περιφερειακή μας όραση.

Με την παρακολούθηση των εγκεφαλικών κυμάτων των συμμετεχόντων, οι ερευνητές ήταν σε θέση να καθορίσουν αν οι συμμετέχοντες έκαναν την επεξεργασία αυτών των περιφερειακών αντικείμενων.

Οι άνθρωποι δεν δίνουν συνήθως πολύ σημασία για το τι συμβαίνει στην περιφερειακή όραση τους, επειδή επικεντρώνονται σε αυτό που ψάχνουν.

Το ίδιο ίσχυε και στην παρούσα μελέτη: οι συμμετέχοντες δεν είχαν συνειδητά επίγνωση των περιφερειακών σχημάτων.

Και όμως, η ηλεκτρική δραστηριότητα που μετρήθηκε έδειξε ότι οι εγκέφαλοί τους έκαναν την επεξεργασία αυτών των περιφερειακών σχημάτων.

Αυτό έρχεται σε αντίθεση με το πώς πολλοί θεωρητικοί έχουν υποδείξει ότι λειτουργεί η όραση.

Φυσικά, ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις πληροφορίες που προέρχονται από τα μάτια, επειδή μόνο ένα τμήμα τους είναι χρήσιμο για εμάς.

Είναι σαν ένα σκηνοθέτη που δεν ασχολείται να σας δείξει τον ήρωα να πηγαίνει για ύπνο ή να βουρτσίζει τα δόντια του.

Για να ακολουθήσει την ιστορία, αυτό που χρειάζεται είναι τα βασικά στοιχεία, και αυτό γίνεται γιατί ο εγκέφαλος προσπαθεί να σας δώσει: την επιμελημένη έκδοση από τα πιο χρήσιμα οπτικά στοιχεία που λαμβάνει.

Ωστόσο, αυτή η μελέτη υποδεικνύει ότι ακόμη και πληροφορίες που δεν είναι και τόσο χρήσιμες, βρίσκονται ακόμη υπό επεξεργασία στον εγκέφαλο.

Η μελέτη αυτή είναι μια  φανταστική υπενθύμιση ότι αυτό που βλέπουμε είναι το αποτέλεσμα μιας εξαιρετικά πολύπλοκης επεξεργασίας και διαδικασίας φιλτραρίσματος.

Αυτό που αντιλαμβανόμαστε πραγματικά είναι ακριβώς αυτό που ο εγκέφαλος θεωρεί ότι θα είναι πιο χρήσιμο για εμάς. Αλλά, εμείς δεν αντιλαμβανόμαστε τα υπόλοιπα, όπου φαίνεται ότι ένα μεγάλο μέρος τους είναι ακόμη υπό επεξεργασία ασυνείδητα.

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 
Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία
Brunel University, London