Η αξία των παραμυθιών στο μεγάλωμα ενός παιδιού

Μια φορά και ένα καιρό… Διάβασα στο παιδί μου παραμύθια...

Τα παραμύθια είναι η πρώτη μας επαφή με την λογοτεχνία. Μια πρώιμη λογοτεχνία που μας ενθουσιάζει και μας γεμίζει την ανάγκη μας για το ακατόρθωτο, το τέλειο. Οι ιστορίες αγάπης είναι παγκόσμια αγαπητές, η ιστορίες υπάρχουν παντού, συνεπώς τα παραμύθια είναι διεθνή.

Τα παραμύθια είναι μαγικά, πέρα από το χρόνο και τον χώρο, ιστορίες που περιγράφουν τις ζωές ανθρώπων μέσα από συναρπαστικά γεγονότα. Έχουν τις ρίζες τους στην πραγματική ζωή και αντικατοπτρίζουν την κουλτούρα της χώρας από όπου προέρχονται. Μια κοινωνία και τα παραμύθια της μοιράζονται πολλά κοινά χαρακτηριστικά – η κοινωνία αναπαράγει το παραμύθι μέσα στο χρόνο και το παραμύθι επηρεάζει τις συμπεριφορές και τις πεποιθήσεις των ανθρώπων.

Τα παραμύθια, που όπως η ψυχανάλυση, βλέπουν την ανθρώπινη συμπεριφορά μέσα από τις συγκρούσεις της, είναι βιογραφίες με εκπαιδευτικό σκοπό. Περιμένουμε το παιδί συνειδητά ή υποσυνείδητα να αφομοιώσει και να αναπαράγει τους συμβολισμούς ενός παραμυθιού και παράλληλα να παρακινηθεί στο να απολαύσει, τις αντιξοότητες, της ωρίμανσης. Καθησυχάζουν το παιδί για ένα ευτυχισμένο τέλος.

Η ουσία είναι στην αφήγηση του παραμυθιού, που έχει σημασία λόγο της αλληλεπίδρασης και του διαλόγου μεταξύ του γονέα και του παιδιού. Το παιδί με την σειρά του είναι σε θέσει να ανοίξει ένα εσωτερικό διάλογο με την ίδια την ιστορία και έτσι  μέσα από αυτή να αναπτύξει μηχανισμούς διαχείρισης της αναπτυξιακής του διαδικασίας.

Είναι χαρακτηριστικό των παραμυθιών να αναπτύσσουν ένα υπαρξιακό δίλημμα απλά και άμεσα. Αυτό επιτρέπει στα παιδιά να έρθουν σε επαφή με ένα πρόβλημα με τον πιο απλό και κατανοητό τρόπο και μέσω του παραμυθιού να το αποδημήσουν και να το αντιμετωπίσουν πολύ πιο εύκολα. 

Καλό ή κακό, σωστό ή λάθος, έννοιες που παίρνουν μορφή μέσα από τα παραμύθια και δημιουργούν ηθικά και υπαρξιακά διλήμματα, που μέσω της απλότητας που είναι δοσμένα και της τελικής κάθαρσης που προσφέρουν, βοηθούν το παιδί να τα διαχειριστεί στο παρόν αλλά και να αναπτύξει την δυνατότητα για διαχείριση και στα πιο ώριμα στάδια της ζωής του.

Όταν κάποιος έχει μάθει μέσω των παραμυθιών να ζει τη δική του ιστορία, με όσο το δυνατόν ευρύτερα μεταφορική έννοια, έχουμε επιτύχει κάτι εξαιρετικά πολύτιμο, κάτι που ίσως μπορούμε να το αποκαλέσουμε ελευθερία.

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία

Brunel University, London