Ο εγκέφαλος «βλέπει» αντικείμενα που εμείς δεν αντιλαμβανόμαστε.

Μια νέα μελέτη δείχνει πόσα οπτικά ερεθίσματα ο εγκέφαλος επεξεργάζεται, αλλά ποτέ δεν βλέπουμε συνειδητά.

Κάθε μέρα, όταν ανοίγετε τα μάτια σας το πρωί, υπάρχει μια τεράστια πλημμύρα των οπτικών πληροφοριών από τον εξωτερικό κόσμο στο μυαλό σας.

Ο εγκέφαλός σας επεξεργάζεται αυτή την πλημμύρα με βάση τα πράγματα που θεωρεί πολύ σημαντικά: Πού είναι τα ρούχα μου; Πού είναι η κουρτίνα; Πού είναι η πόρτα;

Όλα τα υπόλοιπα απλά τα αγνοεί.

Ή μήπως όχι;

Πόση επεξεργασία κάνει ο εγκέφαλος σε πράγματα που δεν εστιάζετε συνειδητά;  Τι ¨βλέπει¨ που δεν βλέπετε εσείς;

Συναρπαστική νέα έρευνα, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Psychological Science, εξετάζει αυτό το ζήτημα.

Ο Δρ. Sanguinetti (et al., 2013) είχαν συμμετέχοντες να κοιτάζουν τις σιλουέτες αντικειμένων στο κέντρο μιας οθόνης, ενώ υπήρχαν και άλλα σχήματα γύρω από το εξωτερικό της.

Είναι σαν μια καθημερινή κατάσταση όπου επικεντρωνόμαστε σε κάτι, αλλά υπάρχουν όλα τα είδη των άλλων αντικειμένων και σχήματα σε περιφερειακή μας όραση.

Με την παρακολούθηση των εγκεφαλικών κυμάτων των συμμετεχόντων, οι ερευνητές ήταν σε θέση να καθορίσουν αν οι συμμετέχοντες έκαναν την επεξεργασία αυτών των περιφερειακών αντικείμενων.

Οι άνθρωποι δεν δίνουν συνήθως πολύ σημασία για το τι συμβαίνει στην περιφερειακή όραση τους, επειδή επικεντρώνονται σε αυτό που ψάχνουν.

Το ίδιο ίσχυε και στην παρούσα μελέτη: οι συμμετέχοντες δεν είχαν συνειδητά επίγνωση των περιφερειακών σχημάτων.

Και όμως, η ηλεκτρική δραστηριότητα που μετρήθηκε έδειξε ότι οι εγκέφαλοί τους έκαναν την επεξεργασία αυτών των περιφερειακών σχημάτων.

Αυτό έρχεται σε αντίθεση με το πώς πολλοί θεωρητικοί έχουν υποδείξει ότι λειτουργεί η όραση.

Φυσικά, ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις πληροφορίες που προέρχονται από τα μάτια, επειδή μόνο ένα τμήμα τους είναι χρήσιμο για εμάς.

Είναι σαν ένα σκηνοθέτη που δεν ασχολείται να σας δείξει τον ήρωα να πηγαίνει για ύπνο ή να βουρτσίζει τα δόντια του.

Για να ακολουθήσει την ιστορία, αυτό που χρειάζεται είναι τα βασικά στοιχεία, και αυτό γίνεται γιατί ο εγκέφαλος προσπαθεί να σας δώσει: την επιμελημένη έκδοση από τα πιο χρήσιμα οπτικά στοιχεία που λαμβάνει.

Ωστόσο, αυτή η μελέτη υποδεικνύει ότι ακόμη και πληροφορίες που δεν είναι και τόσο χρήσιμες, βρίσκονται ακόμη υπό επεξεργασία στον εγκέφαλο.

Η μελέτη αυτή είναι μια  φανταστική υπενθύμιση ότι αυτό που βλέπουμε είναι το αποτέλεσμα μιας εξαιρετικά πολύπλοκης επεξεργασίας και διαδικασίας φιλτραρίσματος.

Αυτό που αντιλαμβανόμαστε πραγματικά είναι ακριβώς αυτό που ο εγκέφαλος θεωρεί ότι θα είναι πιο χρήσιμο για εμάς. Αλλά, εμείς δεν αντιλαμβανόμαστε τα υπόλοιπα, όπου φαίνεται ότι ένα μεγάλο μέρος τους είναι ακόμη υπό επεξεργασία ασυνείδητα.

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπευτής

Anglia Ruskin University 

Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών

MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία

Brunel University, London