Η διαμόρφωση και ο λόγος που βλέπουμε τα όνειρα μας εξαρτώνται από διάφορες παραμέτρους. Κατά την διάρκεια ύπνου μας βλέπουμε πάρα πολλά όνειρα και όταν ξυπνήσουμε θυμόμαστε μόνο ένα ή ακόμα και κανένα. Τα όνειρα μας είναι τα παιχνίδια που παίζει το μυαλό μας. Διαμορφώνονται από διάφορα ερεθίσματα και πηγές, τα οποία και θα εξετάσουμε παρακάτω προκειμένου να μπορούμε να τα ερμηνεύουμε από εδώ και πέρα.
Τα όνειρα, λοιπόν, εξαρτώνται από τα εξωτερικά αισθητήρια ερεθίσματα, την εσωτερική υποκειμενική αισθητήρια διέγερση των αισθητήριων οργάνων, το εσωτερικό (οργανικό) σωματικό ερέθισμα και τέλος τις ψυχικές πηγές ερεθισμάτων.
1) Τα εξωτερικά αισθητήρια ερεθίσματα είναι τα εξωτερικά ερεθίσματα που δεχόμαστε κατά την διάρκεια του ύπνου μας στις αισθήσεις μας και αλλάζουμε την φύση τους και τα μετατρέπουμε σε κάτι άλλο πιο κατανοητό για μας εκείνη την στιγμή. Ένα κλασσικό παράδειγμα που έχει συμβεί σε όλους μας είναι το ξυπνητήρι που χτυπάει κατά την διάρκεια του ύπνου μας και εμείς το εντάσσουμε σαν κάτι άλλο που να ταιριάζει στο όνειρό μας και τελικά καταφέρνει να μας ξυπνήσει. Τις προάλλες έβλεπα ένα όνειρο ότι ήμουν σε ένα παλιό πειρατικό καράβι και διασχίζαμε τον Ατλαντικό ωκεανό, ξαφνικά άκουσα να ηχεί η σάλπιγγα ενός πειρατή από το καράβι μας που μας προειδοποιούσε ότι πιάναμε λιμάνι, ο ήχος αυτός ήταν τόσο δυνατός που σιγά σιγά με ξυπνούσε και άλλαζε η μορφή του σιγά σιγά ξυπνώντας με και συνειδητοποιώντας ότι ήταν το ξυπνητήρι. Για θυμηθείτε πότε ήταν η τελευταία φορά που βιώσατε μια παρόμοια εμπειρία. Τώρα γιατί μετατρέπουμε την φύση του αντικειμενικού αισθητήριου ερεθίσματος, αυτό προσπάθησαν να το εξηγήσουν δύο ερευνητές ο Strumpell (1877) και ο Wundt (1874). Σύμφωνα με τους παραπάνω ένα αισθητήριο ερέθισμα αναγνωρίζεται από εμάς και κατατάσσεται στην κατηγορία των αναμνήσεων όταν είναι αρκετά δυνατό, ευκρινές, διαρκές και διαθέτουμε τον απαραίτητο χρόνο για να το σκεφτούμε. Κατά την διάρκεια του ύπνου μας αυτές οι συνθήκες δεν είναι πάντοτε όλες εφικτές, έτσι το εξωτερικό αισθητήριο ερέθισμα μετατρέπεται σε μια παραγνωρισμένη εντύπωση βάση της οποίας σχηματίζουμε μια αυταπάτη.
2) Η εσωτερική υποκειμενική αισθητήρια διέγερση των αισθητήριων οργάνων είναι οι ονειρικές αυταπάτες που προκαλούνται από την όραση και την ακοή. Οι Muller (1826) και Maury (1878) μίλησαν για τις υπναγωγικές παραισθήσεις. Είναι οι πολύ συχνά ζωηρές με πλούσιες εναλλαγές εικόνες που εμφανίζονται στην φάση της αποκοίμισης και μπορούν να διατηρηθούν και για ένα διάστημα αφότου ανοίξουμε τα μάτια μας και αφότου ξαναποκοιμηθούμε μπορούν να καθορίσουν το όνειρό μας. Πόσες φορές σας έχει τύχει να αποκοιμιέστε πεινασμένοι και την που σας παίρνει ο ύπνος να βλέπετε κάποιο φαγητό ή γλυκό και στην συνέχεια να ονειρεύεστε ότι είσαστε σε μια γιορτή ή σε κάποιο τραπέζι με πολλά φαγητά; Φαντάζομαι αρκετές φορές. Τώρα λοιπόν καταλαβαίνετε γιατί συμβαίνει κάτι τέτοιο.
3) Εσωτερικό (οργανικό) σωματικό ερέθισμα. Σύμφωνα με τον Strumpell (1877) η ψυχή κατά την διάρκεια του ύπνου αποκτά βαθύτερη και ευρύτερη αισθησιακή συνείδηση της σωματικότητάς της. Έτσι μπορεί να αντιληφτεί σωματικές μεταβολές οργάνων ή ερεθισμούς που σε κατάσταση αγρυπνίας δεν θα μπορούσε. Επιπλέον αν κάποιο όργανο βρεθεί για τον οποιονδήποτε λόγο σε λειτουργία, διέγερση ή διαταραχή τότε το όνειρο θα επηρεαστεί και θα έχει παραστάσεις σχετικές με την άσκηση λειτουργίας αυτού του οργάνου.
Είναι εντυπωσιακό ότι μέσα από έρευνες που έγιναν βρέθηκε ότι οι καρδιοπαθείς συνήθως βλέπουν σύντομα εφιαλτικά όνειρα με βασικό τους περιεχόμενο τον φρικιαστικό θάνατο. Οι πνευμονοπαθής ονειρεύονται συνήθως ότι βρίσκονται σε καταστάσεις ασφυξίας, συνωστισμού, φυγής. Ενώ σε περιπτώσεις πεπτικών διαταραχών το όνειρο έχει σχέση με τον κύκλο της απόλαυσης και της αηδίας. Ας εξηγήσουμε λοιπόν, σύμφωνα με αυτή την θεωρία ένα πολύ συνηθισμένο όνειρο, το πέσιμο ή σπάσιμο κάποιου δοντιού μας. Δεν είναι απαραίτητο να οφείλετε σε κάποια οξεία ενόχληση του δοντιού μας αλλά σε κάποια ανεπαίσθητη ενόχληση στην στοματική μας κοιλότητα η οποία δεν γίνεται αντιληπτή στην αγρυπνία. Στο πέρασμα των ημερών αν η κατάσταση του οργάνου χειροτερέψει τότε θα γίνει αντιληπτό κατά την αγρυπνία.
4) Ψυχικές πηγές ερεθισμάτων. Εδώ εντάσσεται το υποσυνείδητο και οποιαδήποτε επιθυμία μας ή φοβία μας και εμφανίζεται με συμβολικό τρόπο κατά την διάρκεια του ύπνου μας. Οι φοβίες και οι επιθυμίες μας που ίσως είναι "απαγορευμένες" και γι αυτό αποκλείστηκαν από το συνειδητό μας, ξυπνούν στον ύπνο μας με αφορμή κάποιου γεγονότος ή εικόνας ή τυχαίας κατάστασης που έλαβε χώρα κατά την διάρκεια της ημέρας ή των προηγούμενων ημερών. Κατά την διάρκεια του ύπνου μας η ψυχή απελευθερώνεται και έρχεται πιο κοντά στα πιο κρυφά μας ένστικτα, πάθη μας, αναμνήσεις μας που είχαμε καλά κρύψει. Αρκεί μόνο μια μικρή αφορμή κατά την διάρκεια της ημέρας που είμαστε ξύπνιοι για να αφυπνιστούν και να τα δούμε στον ύπνο μας άλλοτε όπως πραγματικά είναι και άλλοτε συμβολικά.
Αν, λοιπόν, από εδώ και πέρα αρχίσουμε να δίνουμε περισσότερο σημασία στα όνειρά μας ίσως μπορέσουμε να μάθουμε περισσότερο τον εαυτό μας. Εξάλλου τα όνειρα είναι και ένα από τα βασικότερα εργαλεία ενός ειδικού που είναι εκπαιδευμένος πάνω στην ανάλυσή τους!
Ονάσογλου Χριστίνα Γεωργία
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
BA (Hons) Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών
Anglia Ruskin University
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου